Źródło: www.4.bp.blogspot.com

Miejsce pracy Ministry/a Edukacji Narodowej – zdjęcie z 2017 roku

Minął pierwszy tydzień wprowadzonego przeze mnie (jednogłośnie!) ograniczania ilości zamieszczanych dziennie materiałów do jednego. I nie żałuję tej decyzji – i tak niewiele było tematów, które zasługiwały na poświęcenie im szczególnej uwagi. Teraz zasiadłem do analizy, co z wydarzeń tych sześciu dni na tyle mnie poruszyło, że napisać w felietonie o tym  „musze, bo inaczej się udusze…”.

Dzisiejszy felieton poświęcę jednej bohaterce i jednemu tematowi: pani ministrze edukacji – Barbarze Nowackiej, która dała początek niezliczonej liczbie materiałów i komentarzy, których powodem była jej deklaracja, jaka padła w programie „Tłit” na portalu  „Wirtualna Polska”. Na pytanie „Od kiedy uczniowie nie będą musieli już odrabiać prac domowych?” – odpowiedziała: „Jak będzie rozporządzenie, które jest już przygotowane. Od początku kwietnia takie rozporządzenie będzie już funkcjonowało.” Ale już wiadomo, ze na początku rozporządzenie będzie obowiązywało jedynie szkoły podstawowe, ale z czasem wejdzie też na kolejnych etapach edukacji. „Jestem pewna, że po kilku latach funkcjonowania braku prac domowych w szkołach podstawowych, w szkołach średnich też to będzie zniesione” – podkreśliła ministra. [Źródło: www.boop.pl ]

No i rozpętała się burza medialna. Zapewne wszyscy z Was, przynajmniej część z tych opinii przeczytali i/lub wysłuchali. Wiele z nich jest krytycznych wobec takiej arbitralnej i radykalnej metody zarządzania tą delikatną tkanką, jaką jest proces edukacji. Nie będę tu żadnego takiego głosu przytaczał, powiem jedynie, że najtrafniejszym – moim zdaniem – zarzutem, jaki stawiają oponenci, i to nie ci „polityczni”, jest podejmowanie decyzji bez konsultacji społecznych.

Tak sobie myślę, że to musi być trudno, zasiąść tak na tronie (w fotelu ministra/y) i powściągnąć chęć zademonstrowania swojej władzy, danego prawa do podejmowania decyzji bez pytania kogokolwiek o zdanie. Skutki tego są tym gorsze, im mniejszą wiedzę i doświadczenie o przedmiocie swej władzy posiada owa/ów  szef(owa). A takich przypadków na urzędzie Ministra Edukacji Narodowej mieliśmy po 1989 roku bez liku. A że ja już dość długo siedzę na tej oświatowo-edukacyjnej zagrodzie, to dziś dam sobie prawo do przyjęcia dla potrzeb tego felietonu roli „historyka-recenzenta” tych wszystkich polityków (och, przepraszam – i polityczek!), którzy zarządzali polską edukacją po 1989 roku.

A nie wiem czy zdajecie sobie sprawę z tego, że pani Barbara Nowacka jest 21 osobą na tym urzędzie.  Takie „oczko” mamy… Tylko czy z nim wygramy?…

W tym czasie  sześć  razy na czele ministerstwa stanęła kobieta, 15 osób posiadało stopień naukowy doktora lub wyższy, pięć razy ministrem edukacji był prawnik. Otworzył ten rozdział polskiej edukacji w gmachu przy ul. Szucha profesor historii Henryk Samsonowicz. Ale u swego boku miał wieloletnią nauczycielkę i dyrektorkę warszawskiego liceum – dr. Annę Radziwiłł. Po nim przejął pałeczkę Robert Głębocki –  astrofizyk, rektor Uniwersytetu Gdańskiego, ale nadal miał on możliwość zapytać o wszystko panią dr. Radziwiłł.  Od grudnia 1991 roku, na pół roku, zasiadł na tym fotelu Andrzej Stelmachowski – profesor prawa (rolnego). Jednym z jego zastępców był prof. Adam Pilch – uczony z obszaru pedagogiki społecznej, ale który nigdy w żadnej szkole nie pracował. Po nim, także przez kilka miesięcy, ministrem był Zdobysław Flisowski – profesor nauk technicznych, nauczyciel akademicki Politechniki Warszawskiej. Ale podsekretarzem stanu była wtedy Anna Urbanowicz, która ukończyła studia nauczycielskie na Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, potem pracowała w szkołach w Częstochowie, Skierniewicach i Łyszkowicach.  A kiedy jesienią 1993 roku do władzy doszła koalicja SLD z PSL ministrem edukacji został Aleksander Łuczak – profesor historii na UW, w latach 1983–1986 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych. Ale nadal była tam pani podsekretarz Anna Urbanowicz. Ale już wtedy pojawił się kolejny podsekretarz –  Kazimierz Dera. Był on fizykiem po Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, pracował jako nauczyciel w szkole dla „trudnych” dzieci. Pozostał on na swoim stanowisku także po 7 marca 1995 roku, kiedu Łuczaka zastąpił Ryszard Czarny. Ten z kolei studiował – kolejno: socjologię, historię sztuki, nauki polityczne, aby ostatecznie uzyskać dyplom z prawa. Ze szkołą nigdy nie miał nic wspólnego jedynie z Wyższą Szkoła Pedagogiczną w Kielcach, jako dziekan Wydziału Zarządzania i Administracji.

Ale w lutym 1996  roku zawiało… Ministrem został Jerzy Wiatr – nie tylko polityk SLD, ale wcześniej bardzo zasłużony (i wierny) fachowiec byłej PZPR (był członkiem powołanego po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego Zespołu Partyjnych Socjologów przy KC PZPR ), socjolog z wykształcenia i kierunku pracy naukowej, od 1976 roku profesor Uniwersytetu Warszawskiego. A w ministerstwie nadal pracowali: Anna Urbanowicz i Kazimierz Dera.

Gdy nastała kolejna powyborcza jesień 1997 roku i gdy powstał rząd koalicyjny AWS – UW, ministrem edukacji został kolejny profesor, Mirosław Handke – tym razem rektor Akademii Górniczo-Hutniczej, były kierownik Katedry Chemii Krzemianów i Związków Wielkocząsteczkowych. Pamiętam jeden z wywiadow, w którym na pytanie dziennikarza: „A skąd czerpie pan minister wiedze o szkole?” , minister odpowiedział: „Moja siostra jest nauczycielką i jej się zawsze pytam…”  Ale on miał większe szczęście niż jego poprzednicy. Sekretarzem stanu w ministerstwie, z ramienia Unii Wolności, została Irena Dzierzgowska, która zanim tam zasiadła była nauczycielką chemii i fizyki w Liceum Medycznym nr 3 w Warszawie, a także wicekuratorką oświaty w  kuratorium województwa warszawskiego. I był tam jeszcze jeden podsekretarz stanu – Wojciech Książek, który wcześniej uczył w Zespole Szkół Zawodowych i Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Pucku.

Kiedy po rozpadzie tej koalicji ministrem edukacji został Edmund Wittbrodt – Irena Dzierzgowska i Wojciech Książek pozostali na swoich stanowiskach. Ten z kolei był profesorem nauk technicznych z Politechniki Gdańskiej i przez 28 lat – po ukończeniu studiów – nie znał innej pracy niż ta uczelnia.

Od października 2021 roku, przez kolejne 2,5 roku na urzędzie Ministra – teraz już – Edukacji i Sportu zasiadła pierwsza kobieta –  Krystyna Łybacka. Zmiana ta nastąpiła po kolejnych wyborach, kiedy karty (i stanowiska) rozdawał nowy lewicowy  premier – lider partii  o nowej nazwie Socjaldemokracja Rzeczpospolitej Polskiej (SdRP)  – Leszek Miller. Była ona matematyczką z wykształcenia, która także nigdy nie pracowała w szkole, po studiach jedynie w Politechnice Poznańskiej . To za jej rządów w resorcie było 13-oro wiceministrów, z tego 3 w randze sekretarzy stanu. Nie analizowałem kto poza Wojciechem Książkiem (który o dziwo zachował stanowisko) miał w tym gronie praktyczna wiedzę u codziennej pracy w szkole.

Od maja 2004 roku doszło do zmiany premiera – został nim Marek Belka, a ministrem od edukacji i sportu Mirosław Sawicki – były (w  latach 1971–1990) nauczyciel fizyki w warszawskich liceach, w tym w XLI Liceum Ogólnokształcącym im. Joachima Lelewela. Wcześniej – w  latach 1990–1997 był urzędnikiem w Ministerstwie Edukacji Narodowej, pełnił funkcję dyrektora Departamentu Kształcenia Ogólnego (do 1996), następnie podsekretarza stanu w tym resorcie. Po zmianie struktury resortu na Ministerstwo Edukacji pozostał na stanowisku – aż do końca października 2005 roku. Przez cały czas ministrowania Mirosława Sawickiego na stanowisko podsekretarza stanu powróciła Anna Radziwiłł.

I jeszcze przypomnę, że przez następne kilka miesięcy, gdy premierem nowego rządu PiS został Kazimierz Marcinkiewicz (31 październik 2005 – 5 maj 2006) w MEN rządził Michał Seweryński – profesor nauk prawnych na Uniwersytecie Łódzkim – były rektor (1990 – 1996) tej uczelni. Wtedy, ale już tylko do 14 listopada tego roku, pracowała tam Anna Radziwiłł. Po jej odwołaniu na ten etat zatrudniony został inżynier z Politechniki Warszawskiej – Zdzisław Hensel, ale on nie miał nic wspólnego z oświatą szkolną.

Czytaj dalej »

W dzisiejszym felietonie podzielę się z Wami niektórymi refleksjami, jakie miałem w minionym tygodniu podczas przygotowywania kilku zamieszczanych materiałów.

Jako były dyrektor zespołu szkół zawodowych w okresie, w którym rekrutacja do techników odbywała się w oparciu o wyniki egzaminu wstępnego, organizowanego i przeprowadzanego przez szkołę, z wielką uwagą przeczytałem tekst doktora Tomasza Tokarza, zamieszczony na OE pod tytułem „Analiza ew. metod rekrutacji do szkół średnich – po likwidacji egzaminu ósmoklasisty”.  Nie będę ukrywał, że w pełni zgadzam się z tym zdaniem, będącym syntezą tego tekstu: „Wydaje mi się, że egzamin w obecnej formule jest najprostszym i najsprawiedliwszym sposobem na rekrutację. Nie mam złej opinii o tym egzaminie.”

Do argumentów, jakie  autor tego tekstu tam przedstawił, dodam jeszcze taką refleksję: Niezależnie od wszelkich czynionych przez poprzednią władzę, a zwłaszcza przez panią byłą wiceminister Marzenę Machałek, wysiłków – głównie w płaszczyźnie propagandowej – szkoły zawodowe, zwłaszcza w dużych miastach, przegrywają z ogólniakami w pozyskiwaniu absolwentów szkół podstawowych. W tej sytuacji nie wyobrażam sobie egzaminu wstępnego do technikum, w którym komukolwiek z zasiadających w komisji nauczycieli tej szkoły zależałoby na tym, aby „wykosić” kogokolwiek ze zdających. Uczniami technikum zostawaliby nawet bardzo, bardzo słabi uczniowie. A – co jest wysoce prawdopodobne – i tak szkoła miałaby nada wolne miejsca, i tak przyjmowałaby, z wielką radością, chętnych zgłaszających się „w drugim terminie”, którzy oblali egzamin do liceum i nawet w drugim terminie nie dostali się do żadnego liceum.

Wiec niech zostaną egzaminy ósmoklasisty, a rekrutacja do szkół ponadpodstawowych odbywa się na dotychczasowych zasadach. Najlepiej w systemie elektronicznym i bez ograniczeń w ilości wybranych przez kandydadata/kę, proponowanych przez niego/nią wg stopnia jego/jej oczekiwań.

Kolejnym tekstem, który stał się bodźcem, wywołującym u mnie refleksje „starego praktyka”, był tekst Jarosława Pytlaka  –  osoby o (chyba) najdłuższym w Polsce stażu na stanowisku dyrektora szkoły. Był to tekst zamieszczony na jego blogu, zatytułowany „O pracach domowych bez emocji i z dystansem do polityki”.

Przedstawiał on tam swoje poglądy, posługując się argumentami z dwu obszarów: obszaru polityki (i używanej tam strategii), którą może prowadzić każda kolejna władza ustawodawcza i wykonawcza, oraz – w trochę  węższym zakresie – z obszaru nauki, dostarczającej wyniki przeprowadzonych badań, których przedmiotem były właśnie owe uczniowskie prace domowe oraz ich skuteczność – w ostatecznym efekcie procesu nabywania wiedzy i umiejętności.

Czytając ten tekst  nie miałem wątpliwości, że i tym razem mam przed oczyma kolejny dowód na to, iż najważniejszym filtrem, który powoduje, że wszystkie „za” i „przeciw”, że wszystkie poglądy, propozycje i argumenty zostaną  ocenione „ bez emocji i z dystansem do polityki”, są lata praktycznych doświadczeń, jakie  w analizowanym obszarze rzeczywistości ma osoba prezentująca konkluzję swojej diagnozy!

Tak Jarku – ja także uważam, że rozsądnie proponowane (nie „zadawane”) prace domowe ( w tym – w klasach starszych – o charakterze projektu), których efekty spotkają się  – ze strony nauczyciela – z informacją zwrotna o ich jakości (poprawności lub popełnionych tam błędach, ale nie z oceną, zwłaszcza cyfrową, wpisywaną do dziennika), powinny nadal być trwałym elementem dydaktyki szkolnej. I niech nam wszystkim towarzyszy świadomość, że nasi uczniowie będą żyli w epoce powszechnego i łatwego dostępu do zasobów wiedzy, a najważniejszym celem szkoły powinno być – przede wszystkim – budzenie ciekawości oraz potrzeby wiedzy o ludziach i świecie, a także wyćwiczenie  umiejętności pozyskiwania, analizowania i krytycznego oceniania tego co poznali. A nie  – jak to drzewiej, i dziś jeszcze w wielu szkołach bywa/ło – pamięciowe „wkuwanie”.

I jest jeszcze jeden tekst, który muszę tu, w ramach tego „remanentu tygodnia”, przypomnieć. Jest to tekst prof. Śliwerskiego, z jego bloga PEDAGOG („Lobbyści w MEN – ignorancja górą”, który zamieściłem w środę i opatrzyłem tytułem „Profesor Śliwerski zrównał działania Barbary Nowackiej z jej poprzednikami”.

Ale nie będę się tu popisywał moimi refleksjami, jakie miałem po jego lekturze. Postanowiłem jednak umożliwić, tym wszystkim z Was, którzy czytają zamieszczane przeze mnie materiały jedynie w „Obserwatorium Edukacji” i nie są „bywalcami” mojego fejsbukowego profilu, na którym zawsze są linki do nich na OE, zapoznania się z komentarzami jakie tam się pojawiły pod tekstem prof. Śliwerskiego. Oto link na Fb  –  TUTAJ

x          x          x

Korzystając z okazji informuję Czytelniczki i Czytelników, że z powodów natury osobistych problemów  postanowiłem, pod pretekstem ferii zimowych – w okresie od poniedziałku 15 stycznia do piątku 23 lutego – ograniczyć dzienną liczbę zamieszczanych materiałów do jednego. Jeśliby zaistniały naprawdę ważne powody – będę oczywiście zamieszczał ich więcej – ale tylko jeśli będą to istotne dla edukacji, „gorące” tematy.

Włodzisław Kuzitowicz

Felieton o tym numerze zamierzałem zamieścić w niedzielę sylwestrową. Miałem go już prawie gotowego, została tylko korekta autorska. Zatytułowałem go „Mój rok 2023 – na tle wydarzeń politycznych i oświatowych”. Był długawy, zawierał analizę zamieszczanych na OE „Aktualności”, i opowieść o tym co ja w owym roku „zdziałałem”. I wtedy, podczas pośpiesznego stukania w klawisze, coś poszło nie tak i cały tekst został BEZPOWROTNIE skasowany! Uznałem to za kolejną interwencję  przysłowiowego „palca bożego”  i nie podjąłem trudu odtwarzania tego tekstu. Po prostu zrezygnowa- łem z zamieszczenia tego felietonu.

Dzisiaj, w siódmym dniu nowego – 2024 – roku, jednak nie mogę powstrzymać się przed wspomnieniem „historycznych” dla mej biografii ,„okrągłych” rocznic, jakie w minionym roku „obchodziłem”. A był to rok:

60 rocznicy zdania matury w XVIII LO w Łodzi i podjęcia studiów na (wtedy) wymarzonej polonistyce w UŁ. Ale także owej kolonii letniej dla nieletnich przestępców, na której byłem wychowawcą jednej z grup, z  której wyniesione doświadczenia stały się tak naprawdę początkiem mojej drogi ku późniejszej pasji uprawianej także zawodowo.

50 rocznicy dnia, w którym zostałem ojcem synka Kubusia. Ale także dnia, w którym  – po raz pierwszy – objąłem stanowisko kierownicze w oświacie, rozpoczynając dwuletni okres sprawowania funkcji wicedyrektora d.s. domu dziecka w 2 Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Łodzi

40 rocznicy ostatecznego zerwania z drogą kariery naukowej w Katedrze Pedagogiki Społecznej na UŁ i powrotu (nie bez poważnych przeszkód) do pracy w roli pedagoga-praktyka. I podjęcia pracy, jako wychowawcy w placówce resocjalizacyjnej dla dziewcząt w PMOW nr 2 w Łodzi.

30 rocznicy powrotu do „mojej” Budowlanki, której uczniem zostałem 65 lat wcześniej, a przestałem nim być  – z własnego wyboru – w lutym 1962 roku. I to powrót, tym razem – na najbliższe 12 lat – na stanowisko dyrektora tej szkoły, będącej wówczas 32-oddziałowym Zespołem Szkół Budowanych nr 2 w Łodzi.

W tzw. „międzyczasach” w moim życiu były także inne, ważne wydarzenia, których „półokrągłe” rocznice  w owym 2023 roku przypadły. A były to:

55 rocznica powrotu do „cywila” po odbyciu 3-letniej służby w Marynarce wojennej.

45 rocznica prawie trzymiesięcznego pobytu w kraju „niesocjalistycznym”, czyli w  Szwecji, gdzie byłem na zaproszenie mojego przyjaciela, który dwa lata  wcześniej nie wrócił do Polski z legalnego, studenckiego wyjazdu do Londynu, a po roku przeniósł się do Szwecji. Wówczas na własne oczy zobaczyłem jak żyją ludzie w  NAPRAWDĘ WOLNYM KRAJU!

35 rocznica niespodziewanego powierzenia mi przez ówczesną kuratorkę oświaty (była nią funkcjonariuszka KŁ PZPR, która wcześniej przez wszystkie poprzednie lata – po moim odejściu z UŁ –  blokowała kolejne oferty pracy na bardziej – jej zdaniem – ważne posady w łódzkiej oświacie) funkcji dyrektora Wojewódzkiej Poradni Wychowawczo-Zawodowej w Łodzi.

25  rocznica „nauczki”, którą musiałem, z godnością, przełknąć, kiedy latem 1998 roku, w konsekwencji wyników  wyborów z poprzedniej jesieni, byłem pewnym kandydatem łódzkich władz Unii Wolności na stanowisko wicekuratora oświaty. Kuratora wyznaczała zwycięska wówczas , koalicyjna z UW, Akcja Wyborcza „Solidarność”.  Ale niespodziewana decyzja  władz krajowych UW o powierzeniu tego stanowiska innemu jej działaczowi, który w wyniku zmian podziału administracyjnego kraju właśnie przestał być wicewojewodą płockim, a był mieszkańcem Kutna, uniemożliwiła łódzkiemu kierownictwu mojej partii realizację wcześniejszych planów.  Ale już po dwu latach mogłem dziękować, że po raz kolejny ów „palec”, lub jak kto woli – „koło fortuny”  uratował  mnie przed poszukiwaniem pracy, gdyż rządowa  koalicja rozpadła się, gdyż UW z niej wystąpiło…

x          x          x

Wybaczcie mi, że aż tyle tych okolicznościowych wspomnień tu przywołałem. Na swoje usprawiedliwienie mam moje głębokie przekonanie, że robienie – od czasu do czasu – takiego „bilansu życia” pozwala odnaleźć jego głębszy sens, i daje tło dla „ponad czasowego” oceniania „wydarzeń dnia”.

I nie dziwcie się, że  mam pragnienie znalezienia dowodów na to, iż nie mam powodów do wstydu z przeżytych lat –  tym bardziej, że za 95 dni będę świętował 80 urodziny!

A owa perspektywa i doświadczenia minionych lat mojego życia pozwalają mi na „chłodne” analizowanie codziennych doniesień mediów o tym co takiego wydarzyło się w polskiej polityce, w edukacji, a także na wybór tekstów z mediów społecznościowych, które potem zamieszczam w „Obserwatorium Edukacji”.

A jeśli już o tym mowa, to w kilku zdaniach skomentuję dwie z minionego tygodnia.

Pierwszą była informacja z Portalu Samorządowego – „Wiceminister edukacji pyta nauczycieli, czym ma się zająć”. Nie wiem jak Was, ale mnie powaliła liczba 4700 zgłoszonych na profilu wiceministry Izabeli Ziętki komentarzy z opiniami, propozycjami, sugestiami i radami. Z jednej strony powinna cieszyć, że aż dla tylu osób poprawa jakości funkcjonowania szkół jest na tyle ważna, że zdecydowali się  na taką formę włączenia się w ten proces, ale z drugiej – współczuję pani wiceministrze. Mówią, że od przybytku głowa nie boli.  Ale chyba nie w tym przypadku: jak z tej góry ziarenek piasku wybrać mniejsze i większe bursztyny…

I jeszcze jeden temat pobudził mnie do refleksji – przy okazji o informacji o odwołaniu kolejnej, trzynastej osoby, pełniącej obowiązki kuratora oświaty – w tym przypadku była to pani Teresa Misiuk. Otóż zgodnie z obowiązującym przepisami nowi kuratorzy powinni być powołani najpóźniej miesiąc po odwołaniu poprzednika. Czyli pierwszy konkurs na Małopolskiego Kuratora Oświaty musi zostać ogłoszony najpóźniej przed 15 stycznia b.r., czyli w najbliższym tygodniu. A potem, zgodnie z obowiązującym regulaminem, przynajmniej 14 dni na składanie ofert. I dopiero wtedy zbierze się komisja konkursowa, która rozpatrzy wnioski, wysłucha kandydatki i/lub kandydatów, i podejmie (albo nie) decyzję komu ten urząd powierzyć.

Będzie to ciekawy test na efekt funkcjonowania starego prawa oświatowego, które zawiera taki zapis:

Konkurs przeprowadza komisja konkursowa powołana przez wojewodę.

W skład komisji konkursowej wchodzą:

1) trzej przedstawiciele ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;

2) dwaj przedstawiciele wojewody;

3) po jednym przedstawicielu organizacji związkowych zrzeszających nauczycieli, […]

[Art. 50.p. 6 Ustawy Prawo oświatowe]

Nie ma silnych – MUSI wygrać  kandydat popierany przez aktualnie sprawujących władze. Tak jak poprzednio…

I to by było na tyle.

Włodzisław Kuzitowicz

Tydzień po jubileuszowym 500-ym felietonie, na tydzień przed wigilią, zasiadłem do pisania kolejnego  z postanowieniem, że będzie krótko i treściwie. Mam do wyboru: refleksje o wydarzeniach, jakich byliśmy światkami w minionym tygodni – w skali  ogólnopolskiej (zaprzysiężenie  rządu „Koalicji 15 października”, powołanie nowego kierownictwa ministerstwa edukacji, odwołanie z urzędu Małopolskiego Kuratora Oświaty pani Barbary Nowak),  albo o  wydarzeniach  z naszego „łódzkiego podwórka”…

Po chwili zastanowienia zdecydowałem: wydarzenia z krajowej polityki, w tym te z obszaru edukacji, są wystarczająco  nagłaśniane i komentowane przez osoby, posiadające o wiele większe rozeznanie w  tych tematach niż ja, jedynie zdalny obserwator.  Przeto przystępuję do podzielenia się z moimi refleksjami, jakie zrodziły się po uczestniczeniu w lokalnym wydarzeniu – w pogrzebie Wojciecha Walczaka.

A był to bardzo nietypowy pogrzeb. Gdy  tuż przed godziną 12-ą wszedłem na Cmentarz Komunalny na Dołach zobaczyłem na środku Alei Zasłużonych rozstawiony namiot firmy „Skrzydlewska”, obok wykopany grób i kilka grup rozmawiających półgłosem osób. Zazwyczaj uroczystość pogrzebowa ma swój początek w kaplicy – w części katolickiej, lub w budynku pożegnań – po lewej stronie Alei Zasłużonych.  Ale okazało się, że tym razem jedynym miejscem pożegnania będzie ów rozstawiony namiot, gdyż – jak to napisano w zamieszczonym przez rodzinę nekrologu –  msza św. odbyła się w kościele pw. św. Barbary w Głownie. I – jak to w Łodzi bywa – prawdopodobnie korki na trasie przejazdu spowodowały, iż kolumna samochodów z ciałem Zmarłego,  Jego rodziną i licznymi żałobnikami dojechała na ul. Smutną z ponad 15-minutowym spóźnieniem.

A teraz o kilku zaskoczeniach, jakie było mi dane przeżyć podczas tej uroczystości:

Pierwszym był widok  przygotowanych  pod namiotem 4 krzeseł, przeznaczonych dla najbliższej  rodziny. Bo tylko dwa z nich zostały zajęte – przez żonę i córę Zmarłego. Nie było dwu synów…

Kolejnymi zaskoczeniami były osoby zabierające głos, wspominające i żegnające Zmarłego. W imieniu Władz Łodzi pożegnał byłego radnego Rady Miasta nie jej przewodniczący, a występujący w  imieniu Pani Prezydent Zdanowskiej jej zastępca – pan wiceprezydent Adam Wieczorek. Skoro żegnano Osobę, która była aktywna w obszarach edukacji i wychowania, spodziewałem się, że spotkam w tej roli panią wiceprezydent  Małgorzatę Moskwa-Wodnicką, która w Łodzi nadzoruje oświatę. Jednak wystąpił wiceprezydent , zajmujący się miejską służbą zdrowia, pomocą społeczną i osobami  niepełnosprawnymi…

Nie będę wymieniał i komentował wystąpień najliczniej zabierających glos kolegów i współpracowników  Zmarłego. Nieomal wszystkie ich wspomnienia dotyczyły Jego lat szkolnych i studenckich, działalności w ruchach opozycji antykomunistycznej, okresu strajku studentów z roku 1981, tworzenia Niezależnego Związku Studentów. O Jego okresie kierowania łódzkim kuratorium oświaty wspomniała w imieniu ówczesnych pracowników pani Maria Piotrowicz. I to było moje kolejne zaskoczenie!

Bo wszak żyje Jego ówczesny zastępca, kolega z czasów strajku, były nauczyciel I LO im. M. Kopernika – Paweł Gniazdowski. Spodziewałem się także iż spotkam na tym pogrzebie Jerzego Posmyka i  Czesława Białkowskiego, których do pracy w KOiW  wprowadził wówczas Wojciech Walczak … Niestety, nie dostrzegłem ich wśród żałobników…

I NIKT nie powiedział nic o tym, że Wojciech Walczak, magister psychologii, pracował, w swoim zawodzie, jeszcze przed niespodziewanym awansem na kuratora, w jednej z dwu poradni wychowawczo-zawodowych na Bałutach, że już po odejściu z kuratorium otworzył prywatną działalność poradnianą…

x           x           x

I jeszcze wyjaśnię skąd moja obecność na tym pogrzebie. Uznałem, że jestem Mu winien obecność na tym ostatnim pożegnaniu. Otóż odegrał On w mojej biografii pewną rolę. Czytelnicy esejów wspomnieniowych mogli się z tym dowiedzieć, że kilkakrotnie  występował w roli tego przysłowiowego „Palca Bożego”. Po raz pierwszy usłyszałem o Nim i spotkałem Go podczas owego strajku studentów, którego był jednym z dwu przywódców. [Więcej TUTAJ] Ale tak naprawdę poznaliśmy się kilka tygodni po Jego nominacji na kuratora, kiedy ja byłem dyrektorem Wojewódzkiej Poradni Wychowawczo-Zawodowej, i gdy podczas mojej wizyty w Jego gabinecie usłyszałem, że choć owym dyrektorem zrobiła mnie Jego komunistyczna poprzedniczka, to on nie widzi powodu, aby mnie z tej funkcji odwołać. [Więcej TUTAJ ].

I jeszcze dwa razy Jego decyzje wpłynęły – w ostatecznym rachunku pozytywnie – na moją drogę zawodową. We wrześniu 1992 roku zdecydował, że dyrektorem nowo utworzonej po likwidacji WPWZ poradni specjalistycznej nie ja będę, co spowodowało, że zacząłem szukać nowej pracy. [Więcej  TUTAJ ] Po latach nie mam wątpliwości – wyszło mi to na dobre, bo stało się impulsem do czegoś nowego.  A tym „nowym” była niespodziewana możliwość  przystąpienia do konkursu na dyrektora Zespołu Szkół Budowlanych nr 2,  i – mimo że startował w niej nauczyciel z tej szkoły, szef miejscowej komórki nauczycielskiej „Solidarności” – wygrania tej „rywalizacji”. I choć bezpośrednim sprawcą tego był ówczesny dyrektor Wydziału Szkół Zawodowych w Łódzkim Kuratorium Oświaty – Jerzy Posmyk, to przecież nie mogło się to odbyć bez poparcia kuratora Walczaka. [Więcej  TUTAJ ]

I teraz to już wszystko, o czym chciałem opowiedzieć w związku z pogrzebem Człowieka, który na pochówek w Alei Zasłużonych zapracował w młodzieńczym wieku…

Włodzisław Kuzitowicz

Od dnia, w którym jesienią 2013 roku rozpocząłem moją działalność redagowania i publikowania w Internecie tego informatora oświatowego – „Obserwatorium Edukacji” minęło już 10 lat, 3 miesiące i 5 dni. W tym czasie polską edukacją kierowali: do listopada tego roku Krystyna Szumilas, po niej – do listopada 2015 roku – Joanna Kluzik-Rostkowska.  Po objęciu rządów przez PiS – w gmachu przy ul. Szucha w Warszawie zaczęła rządzić Anna Zalewska. Po niej – od czerwca 2019 do października 2020 – ministrem edukacji i nauki był Dariusz Piontkowski. I od tej daty aż do powołania „czternastodniowego” rządu Mateusza Morawieckiego – Przemysław Czarnek!

Także w Łodzi mogłem obserwować działania kilku kuratorów oświaty. Gdy pisałem ten mój pierwszy felieton, od ponad trzech lat był nim dr Jan Kamiński – były dyrektor I LO w Łodzi. W konsekwencji przejęcia władzy przez rząd tzw. „Zjednoczonej Prawicy”  mogłem recenzować (a było co!) aktywność – nie tylko oświatową – Grzegorza Wierzchowskiego, a  po jego odwołaniu – od października 2020 roku – starałem się zdobywać informację o jego następcy – Waldemarze Flajszerze.

Te „wypominki” są tłem, które postanowiłem zarysować, abyście także uświadomili sobie, że wszyscy żyjemy „w ciekawych czasach”, i że te moje cotygodniowe felietony pisane były w tak bardzo zróżnicowanych okolicznościach, niestety – nie przyrody, a polityki.

Jak wiadomo – rocznice i jubileusze są zazwyczaj okazją do wspomnień. Pozwólcie, że i ja pójdę dalej tym tropem.

Pierwszą okazją do takiego wspominania był Felieton nr 200. JUBILEUSZ, czyli coś się kończy, coś zaczyna…, który zamieściłem 17 grudnia 2017 roku.

To tam, cofając się do początku mojej felietonowej aktywności, przywołałem tytuły kilku, które uznałem za warte przypomnienia:

23 lutego 2014 – Skąd wzięło się u mnie czarnowidztwo w sprawach przyszłości polskiej edukacji

11 października 2015 – „Demokratura ante portas! Nie siedź w domu, głosuj mądrze”

1 lutego 2016 –  Zasłona dymna, czyli ogólnopolska debata o systemie oświaty

17 kwietnia 2016 – Komentarze i didaskalia łódzkiej debaty o edukacji

29 maja 2016  –Polska szkoła miedzy ewaluatorem a rewizorem

30 czerwca 2016 – Felieton nadprogramowy: Koniec złudzeń – PiS rządzi i decyduje!

30 października 2016 – „Moja gorzka satysfakcja: że jest tak, jak to przewidziałem przed rokiem!”

A później już przy każdej kolejnej okazji – co 50 felietonów – kontynuowałem to przywoływanie najbardziej – w mojej ocenie – znaczących tekstów. [Patrz plik pdf  „Linki do wyróżnionych felietonów”  –  TUTAJ]

Teraz wymienię jedynie tytuły owych „jubileuszowych” felietonów (podlinkowane):

30 grudnia 2018  –  Felieton nr 250. Tekst, który powstał „z okazji” – na przekór przeciwnościom losu

15 grudnia 2019  –  Felieton nr 300. O tym co i jak było, ale też o tym co i jak będzie. W moich felietonach.

6 grudnia 2020 –  Felieton nr 350. Po okolicznościowym wstępie – o bankructwie „pamięciowej szkoły”

28 listopada 2021  –  Felieton nr 400. Kolejna okazja do małego résumé zamieszczonych dotąd felietonów

4 grudnia 2022  – Felieton nr 450. O potrzebie niepozorowanej reformy w szkolnictwie zawodowym

x          x          x

Tyle reminiscencji z przeszłości. Pora na bardziej ogólne przemyślenia – o tym co i jak było, ale także o tym jak widzę przyszłość tej mojej formy aktywności.

Kiedy czytałem, choć tylko pobieżnie, owe teksty wspominanych felietonów uświadomiłem sobie jak bardzo przez owe minione 10 lat oddalałem się od codziennej rzeczywistości oświaty, oglądanej z poziomu szkoły. Widać to po tym jak różnią się felietony pisane w pierwszych latach funkcjonowania OE, kiedy minęło dopiero 8 czy nawet 10 lat od mojego przejścia „w stan spoczynku” – po 12-u latach kierowania moją „Budowlanką”, od tych, z ostatnich lat, kiedy nie tylko upływ czasu zacierał obrazy szkolnej rzeczywistości. Przede wszystkim miałem coraz mniej znajomych osób „z pierwszej linii”, których mogłem odwiedzić, lub choćby zadzwonić i porozmawiać, poznać ich zdanie na interesujące mnie tematy. Bo i oni stawali się emerytkami i emerytami… Do tego doszły zmiany kadrowe na kierowniczych stanowiskach, będące nie tylko skutkiem ich kadencyjności, ale także zmianami, do których dochodziło z przyczyn politycznych.

Dziś – z perspektywy tego upływającego czasu – mogę powiedzieć, iż z pozycji „panoramicznego obserwatora”, opisującego i utrwalającego codzienność oświatową w jej różnorodności, stałem się „kibicem” działań fundacji, stowarzyszeń i nieformalnych ruchów nauczycieli i uczniów, którzy są „drożdżami” przemian oświatowych – na miarę wyzwań przyszłości, a na pohybel tzw. „pruskiej szkole”.  I nie mam wątpliwości, że tak już zostanie.

Tym bardziej, że w miarę jak staję się z roku na rok coraz starszy, jak przybywa mi kolejnych lekarzy o coraz to innych specjalnościach, których muszą odwiedzać – w praktyce stałem się domatorem, który nie może już sobie pozwolić nie tylko na kilkudniowe wyjazdy „w Polskę”, aby uczestniczyć w kongresach i konferencjach, ale nawet na „zaliczanie” konferencji i szkolnych uroczystości w moim mieście – bo nie daję rady wysiedzieć na krześle dłużej niż 2 godziny, bez możliwości wyprostowania kręgosłupa na leżance.

Dlatego oceniam realistycznie co może być w nadchodzącej przyszłości nie tylko z moimi felietonami, ale z podstawową formą mej aktywności – redagowaniem „Obserwatorium Edukacji”. Będę w coraz to większym stopniu obserwatorem i kibicem wydarzeń edukacyjnych, reagującym na to, co mogę poznać dzięki współczesnej technologii informacyjnej i zapisowi wydarzeń, i bardzo sporadycznie tych wydarzeń naocznym światkiem.

I nie podejmę się prognozowania jak długo to potrwa. Mogę jedynie zadeklarować, że nie zaprzestanę zamieszczania kolejnych nowych materiałów, w tym cotygodniowych felietonów, tak długo, jak długo moje palce będą trafiały we właściwe literki na klawiaturze laptopa, a mój umysł będzie zdolny zrozumieć to co wzrok i słuch mu dostarczył, potrafi to przeanalizować i wytworzyć „produkt końcowy” w postaci zamieszczanych materiałów i – oczywiście – felietonów, opatrywanych kolejnymi numerami, zaczynającymi się na 5.., a może nawet i 6.., O zaliczeniu 700. felietonu boję się marzyć….

Włodzisław Kuzitowicz

Przeglądając materiały które zamieszczałem w minionym tygodniu – pod kątem problemów tam poruszanych  – nie znalazłem żadnego, skomsntowaniu którego chciałbym poświęcić ten felieton.  Nie muszę chyba przekonywać, że w wielu z nich przekazywałem po prostu godne upowszechnienia informacje i przemyślenia cenionych przeze mnie autorów lub instytucji. Ale nawet wiadomość o tak „nośnym” politycznie charakterze, jak powołanie czternastodniowego ministra edukacji, nie zasługuje na to, abym  marnował mój czas i pisał o owym kabaretowym skeczu. Natomiast fakt, że pani mecenas Monika Horna-Cieślak przeszła zwycięsko przez głosowania  w Sejmie i Senacie i od 11 grudnia polskie dzieci  – te narodzone, a nie tylko te poczęte – będą wreszcie, po pięciu latach, miały rzeczniczkę ich praw, w żadnej wersji ewentualnego komentarza nie zostałoby słowami akurat takiego komentatora „ubogacone”. Także nie widzę sensu, abym komentował kolejną znakomitą decyzję personalną parlamentu – o powołaniu do składu Państwowej Komisji d.s. Pedofilii pani mecenas Karoliny Bućko.

Także nie uważam się za osobę kompetentną, abym odniósł się – w jakikolwiek sposób – do opublikowanego Polskiego Raportu Międzynarodowego Badania Kompetencji Obywatelskich ICCS 2022. Natomiast obiecuję, że wkrótce do wyników owego raportu powrócę,  oddając  głos bardziej ode mnie  przygotowanym autorom.

Przeto „o tem że dumać na… „ – no nie, nie „paryski bruku”, ale na IV piętrze girkowskiego bloku na łódzkim osiedlu mieszkaniowym?

Tak sobie pomyślałem, że może to dobra pora, abym podzielił się pewną refleksją – tym razem z naszego łódzkiego podwórka. A jest to pewien porównawczy ciąg myślowy, który wywołany został strzępkami informacji, dochodzących z kilku niezależnych od siebie źródeł łódzkiego środowiska oświatowego, na które nałożyły się moje osobiste doświadczenia jako dyrektora „Budowlanki”.

Najpierw zastanawiałem się czy powinienem tę część felietonu zatytułować „Opowieść o dobrym i złym policjancie”, czy raczej „Sługa dwóch panów”.

Bo rzecz dotyczy sytuacji dyrektorów szkół publicznych, którzy mają nad sobą dwie władze: jedną – tzw. „organu prowadzącego”, czyli ukonstytuowaną jako efekt wyborów samorządowych do gmin, powiatów i miast, i drugą – „organu nadzoru” – czyli kuratorium oświaty, urzędu będącego realizatorem polityki oświatowej ministra edukacji, czyli kolejnej, również będącej skutkiem wyborów, ale tych ogólnokrajowych – do Sejmu – władzy.

Już ponad 20 lat temu bywała to – przynajmniej w Łodzi – najczęściej dwuwładza, ale pochodząca z przeciwnych obozów politycznych. Gdy w kuratorium rządził przedstawiciel lewicy, to w mieście prawicy. Po kolejnych wyborach było odwrotnie… I na własnej skórze odczułem, że kiedy lewicowy magistrat chciał mi zlikwidować szkołę, to mogłem iść po wsparcie do „solidarnościowego” kuratora.  A kiedy prawicowemu prezydentowi podpadłem, to stał za mną kurator. Ale po paru latach miałem dość tych – zmieniających się rolami – raz złych, raz dobrych policjantów. A nie potrafiłem – jak niektórzy – być sługą dwóch panów. I dlatego poszedłem na emeryturę…

Czemu zacząłem od tej reminiscencji?  Bo od kilku lat, jako „zdalny” obserwator łódzkiego środowiska oświatowego, dostrzegam nowe zjawisko. Mam taką hipotezę, że jest to efekt zbyt długiego sprawowania, bez przerwy, władzy przez tę samą siłę polityczną. Od marca 2016 roku do 21 sierpnia 2020 roku ŁKO był „wyrazisty” w swych poglądach Grzegorz Wierzchowski. Efektem jego przekonań była np. kontrola nasłana do naszej zaprzyjaźnionej SP nr 81 – z powodu umożliwiania przez jej dyrektorkę prowadzenia zajęć z edukacji seksualnej przez „Fundację SPUNK”. Ale wtedy dyrektorka tej szkoły mogła liczyć, że łódzki magistrat stanie „murem” w jej obronie. Jak wiadomo – Wierzchowskiego już bardzo dawno nie ma na urzędzie, a koleżanka Będzińska-Wosik nadal kieruje „swoją” szkołą…

Nowym kuratorem został Waldemar Flajszer z Pabianic, ale przez lata swych rządów nie zapisał się podobnymi do swego poprzednika decyzjami i wystąpieniami. W mojej ocenie , mimo radykalnego ministra, ten kurator, a już na pewno na tle pani kurator Nowak, był raczej nijaki… Można chyba powiedzieć, że przejdzie do historii jako „kurator od przeprowadzki”. Bo to podczas sprawowanie przez niego tego urzędu siedziba ŁKO (którą jeśli ktoś nie znal tej lokalizacji, to jedynie po oficjalnym adresie by jej nie odnalazł) została przeniesiona z dotychczasowego adresu przy Al. T. Kościuszki do budynku po byłej dyrekcji Lasów Państwowych – na przeciw siedziby łódzkiego Muzeum Sztuki – na rogu ulic Gdańskiej i Więckowskiego.

A jaka jest historia ostatnich ośmiu lat władzy magistrackiej w Łodzi? Przez wszystkie te lata, od grudnia 2010 roku, urząd prezydenta miasta sprawuje Hanna Zdanowska z PO – z wykształcenia inżynier budowlany, z poprzedniej pracy szefowa firmy tekstylnej i dyrektorka Łódzkiej Izby Przemysłowo-Handlowej. Nic dziwnego, że nadzór nad łódzką edukacja sprawowali zawsze jej zastępcy. W 2010 roku był to Krzysztof Piątkowski (początkowo z PiS, ale w 2011 został wykluczony z tej partii) Od 2014 roku, kiedy Piątkowski został posłem, wiceprezydentem został Tomasz Trela z SLD. Bo to był koszt koalicji z lewicą, jaką za sprawowanie władzy w Łodzi musiała zapłacić PO. Gdy i on w wyniku wyborów w 2019 roku został posłem – jego miejsce zajęła Małgorzata Moskwa-Wodnicka – także z SLD. Od niedawna jest wiceprzewodniczącą zarządu krajowego Nowej Lewicy.

I to pod ich skrzydłami, od prawie 10-u lat  funkcjonował  Wydział Edukacji UMŁ. To oni – moim zdaniem – mieli decydujący głos o obsadzie stanowiska dyrektora Wydziału Edukacji. Nie mogę się powstrzymać od pokazania jak ewoluował poziom osób, którym to stanowisko było powierzane.

Na początku tego okresu – w drodze postępowania konkursowego – od kwietnia 2011 roku – dyrektorką została Małgorzata Zwolińska, która przedtem – od 1985 r. – pracowała w SP nr 71 przy ul. Rojnej, najpierw jako pedagog szkolny, a od roku 1991 jako jej dyrektorka. Zrezygnowała z tej posady na własną prośbę w czerwcu następnego roku – z tego co wiem – bo nie odnalazła się „w roli”. \

Po niej – od września 2012 roku – Wydziałem Edukacji kierowała Beata Jachimczak – wtedy już  z tytułem doktora habilitowanego. Jednak zanim rozpoczęła karierę naukową przez trzynaście lat była nauczycielką w Szkole Podstawowej nr 111 w Łodzi.  Jako dyrektorka wydziału łączyła tę funkcję z pracą na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kierowała wydziałem do marca 2015. Zastąpił ja Krzysztof Jurek – przed powołaniem na to stanowisko był dyrektorem 43 gimnazjum w Łodzi. Stracił to stanowisko w pierwszych dniach listopada 2016 roku – w niejasnych okolicznościach pogłosek,  jakoby w czasie gdy dyrektorował  w gimnazjum dopuści się tam przekrętów finansowych. Na jego miejsce dyrektorką Wydziału Edukacji została Berenika Bardzka, która pełniła tę funkcję  przez 5 lat –  do 2021 roku.

Tą zmianą karuzela przyśpieszyła. Od 11 czerwca 2021 roku fotel dyrektorski zajęła pani Elżbieta Modrzejewska (przedtem zatrudniona w ŁKO), a po niej  – od 2022 roku – najpierw p.o. – dyrektorem został pan Jarosław Pawlicki – wcześniej zastępca dyrektora tego wydziału. I jest na tym stanowisku do dzisiaj. Z tego co wiem, to nigdy nie pracował w szkole – zanim został zatrudniony w Wydziale Edukacji był nauczycielem akademickim na Wydziale Nauk o Wychowaniu w UŁ. Nie mogę się powstrzymać od informacji, że te dwie ostatnio wymienione osoby na pewno maja poglądy lewicowe…

Po co o tym wszystkim, tak dokładnie, napisałem? Bo uznałem, ze to upoważni mnie do takiej oto  konkluzji:

Wieloletnie sprawowanie władzy rzez tą samą siłę polityczną zawsze skutkuje „zaniżaniem” standardów, z którymi owa partia szła do wyborów. Zawsze w celu utrzymania się jak najdłużej „na stołkach” przez ich ludzi.  W przypadku łódzkiej PO kolejne kompromisy umożliwiały kariery osobom, coraz mniej przygotowanym do pełnienia powierzanych im stanowisk. A efekty tego obserwuję już od dłuższego czasu – nie tylko na przykładzie wykazanych powyżej zmian na funkcji dyrektora Wydziału Edukacji. Jak choćby ciekawa droga jaką przeszedł w ostatnim czasie pan Piotr Szymański (do niedawna dyrektor SP nr 153  – z przerwą na pracę w WE UMŁ), niedawna historia ze schedą po dyrektorze ŁCDNiKP  – Januszem Moosem, czy dochodzące do mnie informacje o zamiarach rezygnacji z kierowania szkołą przez ich wieloletnich dyrektorów…

Ale o tym więcej napiszę w jednym z następnych felietonów.

Włodzisław Kuzitowicz

Treść dzisiejszego felietonu jest efektem strumienia moich wspomnień i skojarzeń, jakie uruchomiła informacja o II Szczycie dla Edukacji, który odbył się w miniony czwartek w Warszawie. Przyznam się, że nie wiedziałbym o tym wydarzeniu, gdyby nie koleżanka dyrektor łódzkiej SP nr 81 – Bożena Będzińska-Wosik, na której fejsbukowy profil zaglądam od czasu do czasu. I to z tego źródła dowiedziałem się, nie tylko że takie wydarzenie dzień wcześniej się odbyło, ale że ona w nim uczestniczyła – nie tylko jako obserwatorka:

I dopiero wtedy zacząłem gorączkowe poszukiwania informacji o przebiegu owego Szczytu, co zaowocowało zamieszczonym w piątek na OE materiałem „O czym rozmawiano wczoraj podczas II Szczytu dla Edukacji”. Także to Bożenie (bo od ładnych paru lat jesteśmy „po imieniu”) zawdzięczacie, że mogliście zapoznać się z plikiem „Obywatelski Pakt dla Edukacji” – bo to ona mi uświadomiła, że jest on dostępny w Internecie.

I gdy już materiał ten był opublikowany, nie tylko na OE ale także na Facebooku, zacząłem snuć owe refleksje i wspom- nienia…

Początkiem była myśl, że skoro Bożena Będzińska-Wosik była tam – najprawdopodobniej – jedyną przedstawicielką łódzkiego środowiska oświatowego, że – jak się od niej dowiedziałem w rozmowie telefonicznej – ma swój wkład w wypracowanie owych 10 obszarów kluczowych dla lepszej szkoły, to nie tylko nie jest to przypadkiem, ale wręcz konsekwencją wielu, wielu lat jej pracy, jako „sprężyny” zmian  – nie tylko w kierowanej przez nią szkole, ale także jako inicjatorki ruchu „Budzących się szkół” w Łodzi i województwie.

I tu zaczęły się wspomnienia. Kiedy ja dowiedziałem się o „Budzącej się Szkole”? Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem dyrektorkę SP nr 81 w Lodzi?

Internet wie  (prawie) wszystko.  I dlatego mogłem potwierdzić, że stało się to 31 października 2015 roku, kiedy w pierwszym dniu prac 3 Kongresu Polskiej Edukacji, odbywającego się w Międzynarodowym Centrum Konferencyjnym w Katowicach, po raz pierwszy usłyszałem – podczas wystąpienia Margret Rasfeld (byłej dyrektorki Ewangelickiej Szkoły Zintegrowanej w Berlin-Centrum) – o niemieckich „budzących się” szkołach. W swym bardzo ekspresyjnie wygłoszonym wykładzie przekazała syntezę istoty tego ruchu:

„ W szkołach koncentrujemy się głównie na brakach ucznia. Nauczyciele rejestrują przede wszystkim jego niepowodzenia, a nie osiągnięcia. Lepiej jest dać dzieciom więcej „luzu”, a będą one miały więcej odwagi w samodzielnym dochodzeniu do wiedzy. Bo czemu tak naprawdę służą oceny szkolne? Przecież one różnicują, a więc dzielą, prowadzą do rywalizacji. Liczne badania dowodzą, że oceny tak naprawdę nie dają uczniom prawidłowego komunikatu. Dzieci potrzebują informacji zwrotnej co mają poprawić, co jest dobre. Oceny tworzą ducha konkurencji. A powinniśmy dzieci uczyć umiejętności współpracy, by nie konkurowali ze sobą”.

Także na tym Kongresie miała swoje wystąpienie dyrektorka, dla mnie wówczas po prostu jednej z łódzkich podstawówek, wcześniej mi zupełnie nieznana, pani Bożena Będzińska-Wosik. Jednak cale to katowickie wydarzenie  okazało się „łabędzim śpiewem” resortu edukacji, kierowanego przez Joannę Kluzik-Rostkowską, działającego  w ramach rządu PO – PSL pod kierownictwem premiera Donalda Tuska.

Trzy tygodnie później, w niedzielę 25 października, odbyły się wybory, których wynik doprowadził do powstania nowego rządu, w którym urząd Ministra Edukacji Narodowej objęła Anna Zalewska.  I tak zaczął się ośmioletni okres „mrożenia” przez władze wszelkich oddolnych ruchów  społecznych, które dążyły do unowocześnienia polskich szkół, w tym do zmiany metod nauczania i sposobów organizowania środowiska szkolnego. Jednak nie oznaczało to, że te inicjatywy zanikły – wręcz przeciwnie – w wielu środowiskach sytuacja ta stawała się dodatkowym motorem do podejmowania działalności.

Czytaj dalej »

No to jedziemy….  Znaczy – w przenośni. Tym razem nie musiałem się zastanawiać o czym będę pisał w tym felietonie. Bo od wtorkowej konferencji w łódzkim Instytucie Europejskim wiedziałem, że od refleksji z tego wydarzenia rozpocznę. Przypominam, że chodzi o konferencję, która odbyła się pod szyldem „Co ze zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży? ”

Już  przed tygodniem zastanawiałem się nie tyle nad merytoryczną ofertą tego wydarzenie, co nad jej ideą i ofertą, proponowaną przez – wszak o ściśle wyznaczonych w statucie – zakresach zadań poradni- organizatora, a innymi placówkami – zwłaszcza Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Przypomnę ten fragment:

[…] Już czytając program tej konferencji pomyślałem, że powinni w niej uczestniczyć wszyscy pedagodzy i psycholodzy szkolni z łódzkich szkół – z obu poziomów edukacji. I po chwili przyszła mi myśl druga: wszak wszyscy oni mają swoich metodyków w Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i KP. A ci co pracują w szkołach ponadpodstawowych mają jeszcze Poradnię dla Młodzieży!

Odpuszczam na tę chwilę tą ostatnią wymienioną placówkę i zatrzymam się przy ŁCDNiKP i sięgnąłem po informację jaką to ofertę przedstawiło  tymże szkolnym pedagogom i psychologom owo Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Zrobiłem to z tym większą ciekawością, że nie zaglądałem tam od niedawnej zmiany na stanowisku dyrektora tej placówki, kiedy to wielo, wieloletniego jej dyrektora – Janusza Moosa zastąpiła  (co prawda „na tym czasem”) mało komu znana pani Karolina Południkiewicz .

Gdy już wszedłem na stronę Centrum i odnalazłem plik z ową ofertą na ten rok szkolny przeżyłem szok: dokument ten ma 182 srtony!!! Aby nie być gołosłownym zaprezentuję choć spis treści, ale tak naprawdę jest to jedynie wykaz ośrodków i pracowni, które przedstawiają tam swoją ofertę:[…]

Kto chciałby zobaczyć ową ofertę odsyłam – TUTAJ

Przyznam się, że – mimo trudności, jakich przysparza mi stan zdrowia mojego organizmu – choć na krotko, ale musiałem na ową konferencję pojechać i na własne oczy i uszy zobaczyć jak ona przebiega. Opisałem to w relacji i nie ma sensy teraz do tych spostrzeżeń i pierwszych refleksji wracać. Ale nie wspomniałem tam, że bardzo chciałem sprawdzić jak zachowali się  – kierownictwo i pracownicy wspomnianych w zeszłotygodniowym felietonie owych „innych podmiotów” – byli czy nie byli…

Otóż Poradnia dla Młodzieży była reprezentowana przez dwie osoby, w tym jej wicedyrektorkę – panią Anną Arent. Natomiast NIKOGO nie uda o mi się zidentyfikować jako pracownika ŁCDNiKP. Może wśród owych ponad 200 uczestniczek i uczestników „zginęli w tłumie”…

Kilka dni później odbyłem rozmowę telefoniczną z jedną z długoletnich pracownic owej placówki doskonalenia nauczycieli, od której dowiedziałem się że kierownictwo ŁCDNiKP nie tylko nikogo na tę konferencję nie wydelegowało, ale w ogóle nie poinformowało o niej swoich pracowników.

W mim przekonaniu to bardzo symptomatyczny wskaźnik polityki programowo-organizacyjnej, jaką wdraża nowa „tymczasowa” dyrektorka Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli…  Ale do tego wątku jeszcze powrócę w najbliższej przyszłości.

x          x          x

I jeszcze jedno – tym razem zdalnie przeżywane – wydarzenie z ubiegłego tygodnia  dostarczyło mi „materiał” do refleksji. Oczywiście mam na myśli środowe spotkanie w „Akademickim Zaciszu” – z cyklu „Wirtualny Uniwersytet Pedagogiczny”, gdzie jako jedyny rozmówca prof., Lepperta wystąpił dr hab. Jacek Pyżalski, prof. UAM w Poznaniu.

A moje refleksje zrodziły się z wniosków, jakie wysnułem, porównując do tego spotkania z prof. Pyżalskim wszystkie, dotąd odbyte, rozmowy przeprowadzone w owym WUP-ie. A były to – przypomnę:

4 października – z dr. hab. Maksem Chutorańskim – pracownikiem w Katedrze Pedagogiki ogólnej, Dydaktyki i Studiów Kulturowych Uniwersytetu Szczecińskiego, z którego prof. Leppert wypytywał o pedagogikę i edukację w antropocenie.

11 października – z  82-letnim profesorem Zbigniewem Kwiecińskim, członkiem rzeczywistym PAN, autorem wielu  publikacji dotyczących socjologii szkoły, oświaty i pedagogiki, którego prof. Leppert rozpytywał o polską pedagogikę współczesną.

18 października – z dr hab. Krzysztofem Rubachą, profesorem Instytutu Nauk Pedagogicznych UMK w Toruniu, uznanym metodologiem, autorem wielu opracowań z zakresu problematyki, która była przedmiotem tej rozmowy: „O badaniach edukacyjnych (nad edukacją)”.

25 października – z prof. Bogusławem Śliwerskim z  Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego, z którego prof. Leppert rozpytywał o to „Co łączy pedagogikę jako dyscyplinę naukową i praktykę edukacyjną (a raczej praktyki edukacyjne)”.

8 listopada – z prof.  Mirosławę Nowak-Dziemianowicz z Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej, kiedy poszukiwana była odpowiedź na pytanie „o stawanie się człowiekiem”, czyli w jaki sposób przebiega ten proces  w relacji z samym sobą, z innymi ludźmi oraz ze światem.

Uznałem, że przypomnienie owych spotkań, ich tematów oraz rozmówców, którzy na zadawane im przez prof. Lepperta pytania odpowiadali, pozwoli mi dobitniej wyeksponować problem, który chcę dzisiaj, nazwać po imieniu, a który nazywa się „język(i), którym(i) posługują się naukowcy.”

A mam na myśli dwie skrajne jego (ich) wersje –  to jakim językiem posługują się uczeni (oczywiście mam na myśli tych z nauk pedagogicznych!), skoncentrowani na zgłębianiu nauki, jej wzbogacaniu o własne badania i przemyślenia oraz utrwalaniu swych osiągnięć w publikacjach, oraz ci drudzy – którzy także czytają publikację innych uczonych, prowadza liczne własne badania i publikują ich wyniki, ale wszystko to robią w celu podzielenia się owymi zdobyczami wiedzy ze światem praktyki – i czynią to w języku możliwie zrozumiałym dla tych, którzy w tym świecie funkcjonują.

Nie zaskoczę Was tym, gdy oświadczę, iż jako były wieloletni prelegent TWP, upowszechniający wiedzę o wychowaniu wśród nauczycieli i rodziców uczniów łódzkich szkół, opowiem się za językiem, którym swoim licznym słuchaczkom i słuchaczom przekazuje owoce swoich badań empirycznych prof. Jacek Pyżalski!!!

I nigdy nie będę wpadał w zachwyt, że jakiś profesor postanowił przykuć uwagę publiki jakimś nietypowym określeniem – patrz „antropocen”, czy kiedyś  mój były „kolega z pracy”, lansując antypedagogikę…

Włodzisław Kuzitowicz

Po tym jak napisałem wczorajszy esej okolicznościowy jestem dziś bardziej w stadium regeneracji sił twórczych, niż erupcji kolejnych gejzerów błyskotliwych przemyśleń. Co nie zmienia faktu, że mam „poczucie obowiązku” – jak się czytelniczki i czytelników przyzwyczaiło do niedzielnych felietonów, nie można ich zawieść.

Jeśli spodziewacie się, iż rzucę się łapczywie do komentowania ogłoszonej w piątek „Umowy koalicyjnej” jaką podpisało pięciu panów w imieniu trzech komitetów wyborczych, które wspólnie uzyskały 246 głosów, co pozwala im planować przejęcie władzy, nie tyle całej umowy, ile tych jej pięciu punktów, które już wcześniej wyselekcjonowałem w dniu ich opublikowania, to jesteście w błędzie. Nie uważam za właściwe, aby emeryt oświatowy z osiemnastoletnim stażem zabierał w tej sprawie głos. Niechaj czynią to ci, którzy są aktualnie zaangażowani w szkolnictwo, są jego aktywnym podmiotem, bądź mają kompetencje innego rodzaju do opiniowania propozycji zawartych dla edukacji w owym dokumencie.

Ja – nie okrywam, że z pewną złośliwością – zwrócę jedynie Waszą uwagę na wizualny komunikat, jaki popłynął z transmitowanego w telewizjach przebiegu owego wydarzenia. Otóż uderzył mnie tam obraz pięciu facetów, strojących swe „liderskie piórka” za mikrofonami, a chwilę później obserwowałem jak owe mikrofony są w pośpiechu przenoszone (symetrycznie  – na lewą i prawą stronę) przez . . . wyłącznie kobiety.

Źródło: https://www.youtube.com

I to wszystko miało miejsce na wspólnej imprezie partii, które wielokrotnie głosiły, iż będą dbały o parytety kobiet i mężczyzn we władzach, w rządzie, że będą stały na straży równouprawnienia kobiet…

x          x          x

Na tematy, którymi mogły mnie zainspirować inne wydarzenia minionego tygodnia także nie mam chęci wypowiadania swoich opinii i komentarzy. Dlaczego? Bo nie muszę – sam jestem sobie sterem, żeglarzem, okrętem…

Czy to znaczy, że na tym zakończę ten felieton?  No nie, nie ma tak dobrze…

Otóż jest jeden problem, który nie daje mi spokoju od dnia, w którym poznałem program konferencji na temat „Co ze zdrowiem dzieci i młodzieży”, przygotowanej przez Specjalistyczną Poradnię Doradztwa Zawodowego i dla Dzieci z Wadami Rozwojowymi w Łodzi na temat „Co ze zdrowiem dzieci i młodzieży”. Na pierwszy rzut mojego oka (kogoś, kto jest nie tylko twórcą tej nazwy, ale i autorem jej pierwszego statutu) wydało mi się, że ta problematyka niebardzo mieści się w zakresie działania tej placówki, zarysowanego jej nazwą. No, bo z problemami  zdrowia psychicznego tej kategorii mieszkańców Łodzi na co dzień radzą sobie (lub nie) poradnie psychologiczno-pedagogicze, dawniej nazywane dzielnicowymi, dziś noszące w nazwie jedynie cyfry – od 1 do 6, oraz dwie których nazwa określa przedmiot ich zainteresowań: Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna dla Młodzieży i Specjalistyczna Poradnia Wspierania Rozwoju i Terapii.

Już czytając program tej konferencji pomyślałem, że powinni w niej uczestniczyć wszyscy pedagodzy i psycholodzy szkolni z łódzkich szkół – z obu poziomów edukacji. I po chwili przyszła mi myśl druga: wszak wszyscy oni mają swoich metodyków w Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i KP. A ci co pracują w szkołach ponadpodstawowych mają jeszcze Poradnię dla Młodzieży!

Odpuszczam na tę chwilę tą ostatnią wymienioną placówkę i zatrzymam się przy ŁCDNiKP i sięgnąłem po informację jaką to ofertę przedstawiło  tymże szkolnym pedagogom i psychologom owo Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Zrobiłem to z tym większą ciekawością, że nie zaglądałem tam od niedawnej zmiany na stanowisku dyrektora tej placówki, kiedy to wielo, wieloletniego jej dyrektora – Janusza Moosa zastąpiła  (co prawda „na tym czasem”) mało komu znana pani Karolina Południkiewicz .

Gdy już wszedłem na stronę Centrum i odnalazłem plik z ową ofertą na ten rok szkolny przeżyłem szok: dokument ten ma 182 srtony!!! Aby nie być gołosłownym zaprezentuję choć spis treści, ale tak naprawdę jest to jedynie wykaz ośrodków i pracowni, które przedstawiają tam swoją ofertę:

Aby choć wstępnie zorientować się w charakterze tej oferty kierowanej do pedagogów i psychologów pokaże 3 przykłady:

Zainteresowanych całością owej przebogatej (!)  oferty odsyłam do pliku „Oferta edukacyjna ŁCDNiKP”  –  TUTAJ

A jeśli ktoś byłby zainteresowany, czy  organizacja konferencji na temat „Co ze zdrowiem dzieci i młodzieży” przez, wszak specjalistyczną, Poradnię Doradztwa Zawodowego i dla Dzieci z Wadami Rozwojowymi nie wykroczyła aby poza ich zakres zadań – odsyłam do strony z ofertą tej placówki  –  TUTAJ

FINITO !

Sami widzicie jakie są skutki tego, gdy mnie poniesie „misyjne wzmożenie informacyjne”…

Włodzisław Kuzitowicz

Dzisiaj zacznę ten tekst nietypowo: nie od jakiegoś – wybranego z minionego tygodnia – wydarzenia z obszaru edukacji, a od osobistego zwierzenia o prywatnej lekturze, której od pewnego czasu się oddaje. Nie jest to lektura na jeden czy kilka wieczorów, gdyż tom ten liczy 520 stron, czyli księga ta ma 260 kartek, i choć nie ma twardych okładek, waży prawie kilogram – dokładnie 84 dkg. Jej format też robi wrażenie  – 23,5cm. na 16,5 cm. Jest co trzymać w  rekach, zwłaszcza, że najczęściej czytam, gdy – dla sprawienia ulgi schorowanemu kręgosłupowi, po dłuższym siedzeniu przed laptopem – kładę się na wersalce i w pozycji „półleżącej” biorę ową księgę – czasem nawet w jedną rękę, bo drugą mam zajętą głaskaniem mojej goldenki Sendi – i czytam, z uwagą, strona po stronie.

Po takiej wstępnej charakterystyce tego dzieła pora na informację bibliograficzną:

Michelle Obama, BECOMING. Moja historia. Przełożył Dariusz Żukowski, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2019. [Więcej o książce – TUTAJ]

Przyznam się, że w dniu kiedy piszę ten tekst jestem dopiero na 210 stronie – za mną jest autobiograficzna, szczera i bez krygowania się powadzona opowieść o dzieciństwie i młodości autorki tej autobiografii – przyszłej Pierwszej Damy Ameryki, o latach przeżytych w South Shore – dzielnicy Chicago oraz wspomnienia o kolejnych etapach jej edukacji – aż do ukończenia studiów prawniczych. Dowiedziałem się także o początkach jej znajomości z Barakiem Obamą, okresie ich narzeczeństwa, i już za mną jest lektura o ich ślubie, weselu i podróży poślubnej – co miało miejsce w 1992 roku .

Ale jeden fragmencik tej opowieści (str. 183) zapalił w mojej głowie czerwone światełko. Są to słowa, w których autorka wspominając drogę edukacyjno-zawodową Baraka, pisze tak:

„Poczuł ulgę gdy skończył prawo, i zależało mu na tym, by jak najszybciej porzucić abstrakcyjną domenę wiedzy akademickiej na rzecz zajęć bardziej absorbujących i zakotwiczonych  w rzeczywistości.”

Opisywana decyzja Baraka Obamy miała miejsce na początku lat 90-ych XX wieku, kiedy przyszły pierwszy czarnoskóry prezydent USA miał 30 lat.

Co to ma wspólnego z tradycyjnym nurtem tych felietonów? Dlaczego akurat to zdanie tak mi się utrwaliło i w jakim celu go przytoczyłem? Bo przeczytałem je mając świeżo w pamięci rozmowę jaką w „Akademickim Zaciszu” prowadzili dwaj profesorowie pedagogiki na temat „Co łączy pedagogikę jako dyscyplinę naukową i praktykę edukacyjną (a raczej praktyki edukacyjne)”.

Uświadomiłem sobie podczas tej lektury, że młody absolwent Harvard Law School – jednego  z wydziałow pierwszej na świecie uczelni wyższej – Uniwersytetu Harvarda w Cambridge, wydziału założonego w 1817, będącego najstarszą szkołą  prawniczą w Stanach Zjednoczonych –  już 32 lata

A ja muszę dziś – w  2023 roku – oświadczyć, że w ową środę 23 października, po zakończeniu  „zdalnego” uczestniczenia w owej debacie dwu uczonych, prezentowanej w ramach Wirtualnego Uniwersytetu Pedagogicznego, czułem nie tylko niedosyt, ale wręcz rozczarowanie. Bo nie tylko, że tak naprawdę nie usłyszałem tam nic, co przekonałoby mnie, że owa dyscyplina naukowa jaką jest pedagogika (już „za moich czasów” określana ją – na wyrost – „nauką praktyczną”) jest w polskich uczelniach uprawiana – jak nauka medycyny – w codziennym związku uczonych z wykonywaną przez nich, wybraną formą praktycznego wdrażania postulatów  tej nauki, ale nawet nie doczekałem się, choćby projektu, urzeczywistnienia moich marzeń o prawdziwych i w pożądanym wymiarze czasowym  odbywanych, studenckich praktykach pedagogicznych!

Może to jest przyczyną, że tak wielu absolwentów pedagogiki, podobnie jak uczynił to przed kilkudziesięcioma laty Barak Obama z uniwersyteckim prawem , tę pedagogikę, postrzeganą  jako abstrakcyjną domenę wiedzy akademickiej, porzucają  na rzecz zajęć zakotwiczonych w rzeczywistości. Tak jak uczyniłem to przed 40-om laty ja, a po mnie inni moi „koledzy z pracy”…

Wiem, wiem, jest w Polsce, na polskich uczelniach wyższych, kilkoro profesorek/ów i doktorek/ów habilitowanych, dających na co dzień dowody ich silnych i bliskich związków z praktyczną działalnością szkół i innych placówek oświatowych, wychowawczych czy nawet opiekuńczych-wychowawczych, niestety, przeniesionych przed laty do resortu pomocy społecznej.

Ale są też – godne szacunku i uznania, jak choćby Gospodarz „Akademickiego Zacisza” – wyjątki.

I – niestety –  mam przekonanie, że nie zmieni tego stanu nawet kilka takich spotkań, zorganizowanych przez prof. Romana Lepperta.  I nie oczekiwałbym, że – jak za dotknięciem różdżki czarodziejskiej – zmieni to minister przyszłego rządu koalicji demokratycznej, odpowiedzialny za szkolnictwo wyższe.  Mam przekonanie, że zmiana będzie możliwa tylko „oddolnie”. Już widzę oczyma mojej wyobraźni zawładnięcie przez owych „partyzantów zmiany”  Komitetem Nauk Pedagogicznych PAN, reanimację i powrót do założycielskiej idei współpracy teoretyków i praktyków  w ramach Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego (wiem co mówię, bo byłem uczestnikiem pierwszego, założycielskiego zjazdu PTP ), a także wynajdywanie przez aktywistów licznych ruchów społecznych, zrzeszających nauczycieli, rodziców i uczniów „eduzmieniaczy”– otwartych na codzienną współpracę z praktykami młodych pracowników nauki i włączanie ich do swoich stowarzyszeń…

STOP! Znowu dałem się ponieść mojemu – zapewne wrodzonemu – romantycznemu optymizmowi….

Włodzisław Kuitowicz