Dzisiaj, konsekwentnie, udostępniamy dalszy ciąg przemyśleń Wiesława Mariańskiego, których pierwszą część „Dwa nurty edukacji. Cześć I – dziwna wojna” zamieściliśmy 20 stycznia. Bez dalszych wstępów – polecamy lekturę – dziś w całości, poniżej:

Dwa nurty edukacji. Część II – który lepszy?

Niniejszy tekst jest próbą przedstawienia treści dwóch nurtów edukacji w Polsce i w świecie, za pomocą rozłożenia na czynniki pierwsze. Kolejność czynników jest przypadkowa. Co robić – ewolucję czy rewolucję w edukacji ? Być może pytanie postawione jest błędnie. Być może słuszna jest teza: każdą rewolucję poprzedza ewolucja, każda ewolucja kończy się rewolucją.
Czynniki ustawione są w pary. Proponuję nie czytać ich na zasadzie „albo – albo”, lecz raczej „od …, do …”, lub może także w ten sposób: „mniej……, więcej….”.
Teza do rozważenia. Podział dychotomiczny ułatwia myślenie i działania nowatorów-entuzjastów. Z drugiej strony skłania do polaryzacji, a tym samym do sporów. Czy spory są dobrym katalizatorem zmian ? Czy warto mówić, że toczymy spór, że jesteśmy uczestnikami sporu, że opowiadamy się za, lub przeciw …. ?

[Oto zestawienie tych „par przeciwieństw:]

Oparty na dominacji. – oparty na demokracji.

Państwowy, usankcjonowany – wspierany urzędowo i politycznie.

Rozproszony, spontaniczny – obywatelski, niepubliczny.

Poczucie winy – poczucie wyższości.

Poczucie wartości –  poczucie odpowiedzialności.

Skupienie uwagi na wynikach- kupienie się na problemach i aktywności.

Zewnątrzsterowlność i podporządkowanie – wewnątrzsterowność i samodzielność.

Podmiotem jest program, człowiek narzędziem – podmiotem jest człowiek, program narzędziem.

Celem jest ilość wiedzy –  celem jest rozwój poprzez działanie, wiedza jest narzędziem.

Atomizacja, prywatyzacja – uspołecznienie, wspólnotowość, deprywatyzacja.

Rywalizacja – współpraca.

Ocenianie zewnętrzna – ocenianie wewnętrzne.

Kopiowanie i odtwarzanie. – poszukiwanie i tworzenie.

Monolog – dialog.

Ukrywanie emocji, uczuć i szacunku – okazywanie emocji, uczuć i szacunku.

Struktury pionowe – struktury poziome.

Relacje i mechanizmy folwarczne – relacje i mechanizmy demokratyczne.

Analizowanie wyników edukacji – analizowanie procesu edukacji.

Odwoływanie się do przekonań i przyzwyczajeń – odwoływanie się do wiedzy, łamanie przyzwyczajeń.

Odwoływanie się do zarządzeń i wymagań – odwoływanie się do wartości.

Niespójność wewnętrzna. – spójność wewnętrzna.

Nie wolno robić błędów – uczenie się wymaga błędów.

Więcej, szybciej, jeszcze więcej, jeszcze szybciej – mniej, wolniej, dokładniej.

Jednakowość – różnorodność. (Efekt pomidorowy).

Jednokierunkowość – wielokierunkowość.

Budowanie lęku – budowanie odwagi, śmiałości, dzielności.

Mechanizmy wykluczania – mechanizmy inkluzji.

[Źródła osobowe: Witold Kołodziejczyk, Marzena Zylinska, Marianna Blockchain Kłosińska, Jan Szomburg, Jarosław Pytlak, Danuta Sterna, Jacek Strzemieczny, Zosia Grudzińska, Wojtek Gawlik, Jacek Galus, Aneta Ja-Pa, Wlodzimierz Zielicz, Katarzyna Radolinska Janusz, Tomasz Tokarz, Ola Miegoń, Stanisław Dylak, Bogusław Śliwerski, Alina Kozińska-Bałdyga, Paulina Suszka, Łukasz Turski, Beata Zwierzyńska, Iwona Chmura-Rutkowska, Ewa MB, Marek Piotrowski, Joanna Szulc, Magdalena Niedźwiedzka, Magdalena Archacka, Zofia Dzik, Małgosia Żuber-Zielicz, Gabriela Olszowska, Agnes Kowalski, Anna Sobala-Zbroszczyk, Bożena Będzińska-Wosik, Ewa Borgosz, Grażyna Kilbach, Marcin Polak, Dorota Dziamska, Maria Prosińska-Jackl, Małgorzata Taraszkiewicz, ... ]

Źródło: www./osswiata.pl/marianski

UWAGA! Adiustacja, w tym pogrubienia tekstu  – redakcja OE