Zaledwie 5 dni po zakończeniu II Ogólnopolskiej Konferencji Nauczycieli-Wychowawców Burs i Internatów, jaka pod hasłem  „Bursa i internat szansa na lepszą edukację” odbyła się w Zamościu, Najwyższa Izba Kontroli opublikowała wczoraj na swej stronie internetowej informację o kontroli, którą objęto 17 publicznych burs i internatów szkolnych. Oto jej obszerne fragmenty:

W większości skontrolowanych burs i internatów nie zapewniano wychowankom bezpiecznej i zgodnej z ich potrzebami opieki. Wynikało to m.in. z braku zapisów dot. minimalnego standardu usług i warunków pobytu w tych placówkach oraz z ograniczania przez samorządy środków finansowych na organizację i warunki lokalowe burs i internatów, ze szkodą dla ich działalności opiekuńczo-wychowawczej.

Kontrolą objęto 24 jednostki: 17 publicznych burs i internatów szkolnych oraz siedem jednostek samorządu terytorialnego. Badaniami kontrolnymi objęto lata 2012-2015.

Kierownictwa wszystkich skontrolowanych burs i internatów podejmowały działania w celu eliminowania patologii, zapewniały wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną i prowadziły działalność  opiekuńczo-wychowawczą we współpracy z rodzicami wychowanków oraz ze szkołami.

W dziesięciu jednostkach (59 proc.) nie zapewniono wystarczającej opieki nocnej. Zdarzało się, że jeden wychowawca miał pod opieką nawet ponad stu wychowanków, lub opiekę nocną sprawowały osoby bez uprawnień pedagogicznych. W czterech placówkach nie umożliwiono wychowankom pozostania na miejscu w soboty i niedziele w przypadku zgłoszenia takiej potrzeby lub konieczności — obligowano ich do opuszczenia jednostki w piątki, bez względu na ewentualną potrzebę pozostania w niej także przez weekend.

Tylko w jednej placówce dyrekcja w sposób zorganizowany zbierała od rodzin wychowanków informacje o ewentualnych potrzebach kształcenia specjalnego. Tylko pięć jednostek miało udogodnienia dla młodzieży niepełnosprawnej ruchowo. W pięciu oprogramowanie chroniące wychowanków przed nieodpowiednimi treściami internetowymi było nieskuteczne bądź nie było go wcale.

W dwóch bursach stwierdzono przypadki nierespektowania prawa wychowanków do całodobowej opieki i bezpieczeństwa. Miały one związek z zakwaterowaniem na terenie placówek w dniach nauki szkolnej, również osób niebędących wychowankami. W jednej nieoddzielenie pomieszczeń bursy od schroniska młodzieżowego spowodowało zagrożenie bezpieczeństwa wychowanków, a w drugiej kierownictwo w sposób rażący naruszyło obowiązki statutowe placówki, wykwaterowując wychowanków w trakcie tygodnia nauki szkolnej, w związku z udostępnieniem miejsc noclegowych uczestnikom imprez organizowanych w powiecie. […]

NIK stwierdziła także w ponad połowie (59 proc.) skontrolowanych burs i internatów nieprawidłowości dot. ustalania i stosowania zwolnień z opłat za zakwaterowanie, księgowości, podatku od towarów i usług. W dwóch nierzetelnie prowadzona była dokumentacja związana z kwaterowaniem osób innych niż wychowankowie; brakowało też jednolitego cennika usług, co uniemożliwiało weryfikację prawidłowości ustalenia wysokości opłat. W jednej placówce kontrolerzy stwierdzili, że faktury z tytułu usług noclegowych i gastronomicznych (na łączną kwotę 747,2 tys. zł) wystawiono na rzecz stowarzyszeń, których prezesami byli pracownicy bursy, zaś księgi rachunkowe stowarzyszeń były prowadzone przez główną księgową i zastępcę głównej księgowej tej placówki.

Dowolność, uznaniowość i brak transparentności działań dyrektorów burs i internatów dot. ustalania opłat za zakwaterowanie, stosowania zwolnień z opłat (z naruszeniem kompetencji prowadzących je samorządów), a także prowadzenie nierzetelnej dokumentacji związanej z zakwaterowaniem osób innych niż wychowankowie, stwarzały warunki korupcjogenne. […]

Kontrola NIK wykazała brak istotnych różnic między bursą i internatem w zapewnieniu opieki uczniom kształcącym się poza miejscem stałego zamieszkania. Obowiązujące regulacje prawne nie określają zadań internatów szkolnych w zakresie opieki i wychowania, sposobu ich wykonywania, warunków pobytu uczniów oraz zasad dokumentowania prowadzonej w nich działalności opiekuńczo-wychowawczej. W związku z brakiem tych przepisów dyrektorzy szkół organizowali pracę internatów, stosując wybiórczo przepisy dotyczące burs. NIK zauważa także, że kuratoria oświaty nie prowadziły w badanym okresie nadzoru pedagogicznego w żadnym ze skontrolowanych dziewięciu internatów. […]

Bursy i internaty szkolne prowadzone przez skontrolowane samorządy zapewniały zakwaterowanie około 10 proc. uczniów pobierających naukę poza miejscem stałego zamieszkania. Jednostki prowadzone przez powiaty miały ograniczone możliwości naboru uczniów, w związku z czym 20 proc. miejsc zakwaterowania pozostawało niewykorzystanych przez wychowanków. Część skontrolowanych samorządów podejmowała działania w celu optymalizacji dostępności i wykorzystania miejsc zakwaterowania przez wychowanków oraz obniżenia kosztów utrzymania burs i internatów.

Wnioski NIK

Najwyższa Izba Kontroli wniosła do Ministra Edukacji Narodowej o:

> określenie, we współpracy z Rzecznikiem Praw Dziecka, minimalnych wymagań w sferze opieki w bursach i internatach, z uwzględnieniem zakresu zadań opiekuńczych wynikających z rozkładu dnia oraz ze specyficznych potrzeb wychowanków, a także w sferze minimalnego standardu bytowego;

 > wprowadzenie obowiązku sprawowania opieki w porze nocnej przez dwóch opiekunów oraz określenie zasad opieki w weekendy nad wychowankami, którzy zgłoszą konieczność pozostania w te dni w placówce;

>  inicjatywę legislacyjną, zmierzającą do unormowania statusu prawnego internatów szkolnych w ustawie o systemie oświaty w sposób analogiczny do funkcjonowania burs;

> ustalenie jednolitych zasad ustalania liczby miejsc noclegowych w bursach i internatach.

Cały tekst informacji pt. „NIK o organizacji pobytu uczniów w bursach i internatach”  –  TUTAJ

Osoby zainteresowane odsyłamy do raportu z tej kontroli, zatytułowanego „Informacja o wynikach kontroli  – ORGANIZACJA POBYTU UCZNIÓW W BURSACH I INTERNATACH SZKOLNYCH”  –  TUTAJ

Można także ograniczyć się do lektury fragmentu tego raportu, zatytułowanego „Synteza wyników kontroli”  –  plik PDF  – TUTAJ