Zgodnie z wypracowaną tradycja – także wczoraj od godz. 20-ej w „Akademickim Zaciszu” odbyła się rozmowa prof. Romana Lepperta z zaproszoną w tym celu rozmówczynią – dr hab. Dorotę Pauluk, prof. UJ – która jest adiunktem w Instytucie Pedagogiki Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego a także jest profesorem nadzwyczajnym w Zakładzie Pedagogiki Szkoły Wyższej i Polskiej Myśli Pedagogicznej, działającym w ramach tegoż uniwersytetu. Jest ona autorką książki „Model oceniania wspierającego uczenie się i rozwój” . Nic więc dziwnego, że tematem tej rozmowy była kwestia, która stała się jedną z najżywiej dyskutowanych w środowisku osób zainteresowanych edukacją w ostatnich latach – ocenianie. A rozmówczyni zajmuje się tym problemem nie tylko w zastosowaniu tych procedur w szkołach, ale także na uczelniach wyższych.
Wszystkich, którzy są tą tematyką zainteresowani, a którzy wczoraj nie mogli obejrzeć relacji z tego wydarzenia „na żywo” zapraszamy:
Pytanie o ocenianie – TUTAJ
Tak jak zostało to obiecane w niedzielnym felietonie redaktora OE, powracamy do treści zawartych w Raporcie Międzynarodowego Badania Kompetencji Obywatelskich ICCS 2022 i przytaczamy obszerne fragmenty tekstu dr Jędrzeja Witkowskiego – prezesa Zarządu CEO:
[…]
Poniżej dzielimy się wnioskami, które w Centrum Edukacji Obywatelskiej uważamy za najważniejsze oraz rekomendacjami, które sformułowaliśmy na bazie zaprezentowanego materiału.
Polska młodzież rozumie politykę, ale się od niej dystansuje
Polska szkoła dobrze radzi sobie z tłumaczeniem młodym ludziom mechanizmów rządzących światem społecznym i światem polityki. To nie zmieniło się od poprzednich badań prowadzonych w 1999 i 2009. Polscy ósmoklasiści uzyskali jeden z najwyższych wyników w teście wiedzy i rozumienia kwestii obywatelskich. Przed nami jest tylko Tajwan i Szwecja, równo z Polską Estonia. Tradycyjnie lepsze wyniki zdobywały dziewczyny. Więcej trudności uczniom sprawiały pytania związane z tematyką globalną oraz pytania otwarte, w których odpowiedź należało skonstruować samodzielnie. Wyróżnikiem edukacji obywatelskiej w Polsce jest, jak się okazuje, omawianie na lekcjach bieżących zagadnień społecznych i politycznych.
Polscy uczniowie są demokratami – trzech na czterech uważa demokrację za najlepszą formę rządów – ale wyróżniają się wśród rówieśników z innych krajów bardzo krytycznym stosunkiem do systemu politycznego i polityków. Co ciekawe, im mają większą wiedzę na ten temat tym bardziej krytycznie oceniają politykę. Ósmoklasiści wyróżniają się też nieufnością w stosunku do rządu, parlamentu i partii politycznych. Zaufanie do tych instytucji spośród wszystkich wymienionych jest najniższe, a w porównaniu do 2009 roku jeszcze spadło. Można mówić o dużej i stale rosnącej alienacji politycznej młodych ludzi.
Młodzi ludzie nie ufają. I to jest niepokojące
Najbardziej niepokojące wydaje się bardzo niskie zaufanie zgeneralizowane wśród badanych uczniów – tylko 36% ósmoklasistów deklaruje, że innym ludziom można ufać – które od 2009 roku spadło aż o 22 pkt. proc. (z 58%). To bardzo zła informacja. Kapitalne znaczenie zaufania dla poziomu kapitału społecznego i szerzej funkcjonowania demokracji powinno skłaniać nas do zdwojonych wysiłków na rzecz odwrócenia tego trendu.[…]
Tożsamości polska i europejska wzajemnie się wzmacniają
[…]Poczucie tożsamości narodowej i europejskiej jest silniejsze niż poczucie przynależności do wspólnoty globalnej. W polskiej edukacji obywatelskiej wątków globalnych jest mało, ta perspektywa jest mniej istotna zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli. Z czasem może to stanowić wyzwanie, bo zależności globalne, choćby kwestie migracji i klimatu, będą wpływały znacznie na funkcjonowania społeczeństw, warto więc już teraz edukację obywatelską w szkole uzupełniać o ten kontekst.
Równość i prawa człowieka ważniejsze, religia traci na znaczeniu
Dla młodych ludzi ważne (i coraz ważniejsze) są kwestie równości, niedyskryminacji oraz praw człowieka. Większość badanych ósmoklasistów popiera zasady związane z równością płci i praw dla migrantów (wyniki są wyższe niż w 2009 roku). Zaangażowanie w działania na rzecz praw człowieka jest przez młodych z Polski wskazywane najczęściej jako zachowanie, wymagane od dobrego obywatel. […]
Samorządni, bo głosują. Wolontariusze, bo premiują
[…]Polscy uczniowie na tle innych krajów wykazują przeciętne zaangażowanie obywatelskie poza szkołą, ale pozytywnie wyróżnia ich zaangażowanie w wolontariat. Prawie trzech na pięciu ósmoklasistów ma takie doświadczenie – to najwyższy wynik wśród badanych krajów. Może to być dowód wrażliwości społecznej, ale może być też konsekwencją przyznawania dodatkowych punktów za wolontariat w rekrutacji do szkół średnich. Cieszyć powinno również to, że aż 77% uczniów, że w przyszłości będzie angażowała się w pomaganie innym w swojej społeczności lokalnej. To duży potencjał.
Media raczej społecznościowe, aspiracje głównie zawodowe
Foto: Grzegorz Galasiński[www.expressilustrowany.pl]
Tak wyglądało jedno z pomieszczeń w Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Łodzi, w którym przeprowadzono maturę próbną z j. polskiego
Oto obszerne fragmenty tekstu, jaki zamieszczono dziś na stronie łódzkiego dziennika „Express Ilustrowany”:
Po próbnej maturze z języka polskiego – co powiedzieli uczniowie? FOTO FILM
[…]
Uczniowie ostatnich klas liceów i techników w Łodzi – podobnie jak ich koledzy w całym kraju – piszą próbną maturę z CKE. Przystąpiły do niej chętne szkoły, bo nie jest to próba obowiązkowa.
W środę, 6 grudnia br. młodzież pisała język polski na poziomie podstawowym.
– W naszej szkole do próbnej matury przystąpiło ponad 130 uczniów i słuchaczy – mówi Dominika Walicka, dyrektor Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Łodzi. – Pisali je w dwóch aulach. Taka próba jest bardzo potrzebna. To nie tylko zmaganie się ze stresem, ale i sprawdzenie swoich umiejętności i stanu wiedzy. Ważne też jest zapoznanie się z procedurami, o których mówimy już od września, ale teraz jest okazja zastosować je w praktyce. W przyszłym tygodniu młodzież napisze próbne egzaminy rozszerzone z geografii, biologii, matematyki, fizyki i chemii.
Opinie zdających – jak zawsze – bywają różne. Jedni wychodzili z próbnej matury zadowoleni, inni – przy tej okazji uzmysłowili sobie, że jeszcze przed nimi trochę pracy. Ale na szczęście mają na to czas – prawdziwa matura jest przecież dopiero w maju.
–Nie za dobrze mi poszło – stwierdził Igor, uczeń Technikum nr 19 w CKZiU. – Trzeba jeszcze się przygotować lepiej do prawdziwej matury. Czasu mi wystarczyło, nawet pół godziny wcześniej wyszedłem z sali. Wybrałem temat o wierności tradycji i szukaniu nowych dróg. […]
Oto tematy wypracowania do wyboru na próbnej maturze z języka polskiego
Temat 1.Niebezpieczeństwo idealizowania rzeczywistości.
W pracy odwołaj się do:
– lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4
tego arkusza egzaminacyjnego
– innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki
wybranych kontekstów.
Temat 2. Wierność tradycji a szukanie nowych dróg – różne postawy życiowe.
W pracy odwołaj się do:
– lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4
tego arkusza egzaminacyjnego
– innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki
wybranych kontekstów.
W czwartek 7 grudnia maturzyści zmierzą się z matematyką, a w piątek – 8 grudnia – z językami obcymi. Wszystkie próbne egzaminy mają charakter diagnostyczny.
Cały tekst „Po próbnej maturze z języka polskiego – co powiedzieli uczniowie? FOTO FILM” – TUTAJ
Źródło: wwwexpressilustrowany.pl
Podczas poszukiwań tekstu do zaproponowania na dzisiejszą przedpołudniową lekturę trafiliśmy na Fb profil Wieslawy Mitulskiej, która zamieściła tam „swoje wspomnienie” sprzed 4 lat. Po przeczytaniu uznaliśmy, że tego typu relacje są jak dobre wino: po latach nabierają jeszcze większej wartości:
Diagnoza w procesie, bo szkoda czasu na testy
Czasami zadaję sobie pytanie, dlaczego nauczyciele wolą opierać swoją diagnozę na wynikach testu, czy sprawdzianu napisanego przez dziecko w ciągu kilku lub kilkunastu minut, zamiast zaufać swoim obserwacjom i wyciągać wnioski na ich podstawie?
Obserwacja jest pełnoprawną metodą badawczą (każdy, kto pisał pracę magisterską, o tym wie), a w szkole przestała być ważna, gdy zaczęliśmy testować wszystko, co się da. Te obszary funkcjonowania ucznia, które nie poddają się testom, np. kreatywność, elastyczność myślenia, umiejętność współpracy, przestały być w szkole ważne i doceniane.
Pracuję bez stopni i bez sprawdzianów, co nie oznacza, że nie monitoruję pracy i postępów dzieci. Jeśli chcę sprawdzić jakąś umiejętność, to projektuję zadanie, które pokaże mi nie tylko ostateczny rezultat pracy dziecka, ale również sposób dochodzenia do niego. Ważne jest dla mnie tempo, w którym dziecko pracuje, czy potrafi zrobić zadanie samodzielnie, czy potrzebuje wsparcia, czy potrafi skupić się na pracy, czy potrafi ją sobie zaplanować. Obserwacje, które prowadzę w tym czasie, pozwalają mi na modyfikację mojej nauczycielskiej pracy. Dzięki nim mogę dać każdemu dziecku to, czego w danym momencie najbardziej potrzebuje, by się rozwijać, mogę planować dalszą pracę.
Dzisiaj pierwszaki wykonywały pięć zadań o różnym poziomie trudności i wymagające różnych rodzajów aktywności. Trzeba było wykazać się samodzielnością i odpowiedzialnością oraz umiejętnością zaplanowania pracy.
Moją rolą było doradzić, gdy dziecko poprosiło o pomoc oraz obserwować, co jest dla dzieci łatwe, a co sprawia trudność. Okazało się, że dla każdego trudne było co innego. Zadanie, które uważałam za łatwe, wiele dzieci określiło jako trudne. Teraz wiem, nad czym musimy popracować w najbliższej przyszłości.
Bardzo ucieszyła mnie refleksja dziecka na koniec: ” Diagnoza w procesie, bo szkoda czasu na testy”
Źródło: www.facebook.com/wiesia.mitulska/
Dzisiaj na stronie MEiN został zamieszczony obszerny tekst, informujący o wynikach najnowszych badań PISA 2022. Oto jego obszerne fragmenty:
PISA 2022. Poznaliśmy wyniki najnowszej edycji Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów
5 grudnia zostały ogłoszone wyniki Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów PISA 2022. Polski raport z badania opublikował Instytut Badań Edukacyjnych odpowiedzialny za przeprowadzenie programu w Polsce. Badanie zrealizowano w 2022 roku. Wzięło w nim udział ponad 690 tys. uczniów z 81 krajów i regionów świata.
– Tym razem badania były prowadzone w nieco innej formie strukturalnej. Przypomnę, że poprzednie dwie edycje były prowadzone gdy istniały jeszcze gimnazja. W tej chwili polscy uczniowie funkcjonowali już w nowym systemie organizacyjnym, a więc w innym momencie samo badanie było przeprowadzane. Poprzednie edycje były przeprowadzane tuż przed egzaminami gimnazjalisty, kiedy uczniowie byli zmobilizowani i powtarzali materiał, a tym razem na początku nowego etapu edukacyjnego w szkołach ponadpodstawowych. I to także zapewne miało wpływ na wyniki polskich uczniów. Widać wyraźnie, że uczniowie byli mniej zmobilizowani – mówił wiceminister Dariusz Piontkowski podczas prezentacji wyników badania.
Sekretarz Stanu w MEiN zwrócił także uwagę, że istotny wpływ na wyniki badania miała pandemia COVID-19 i długotrwały okres nauki zdalnej. – Mamy więc powody do zadowolenia, bo te badania są jednym z elementów, który potwierdza, że polski system edukacyjny sprawdza się w praktyce i w porównaniu z innymi krajami stosunkowo dobrze przygotowuje uczniów do dorosłego życia, także pozwala im nabyć umiejętności praktyczne, a z drugiej strony potwierdza to co już wiedzieliśmy wcześniej, że pandemia nie najlepiej wpłynęła na poziom wiedzy i umiejętności uczniów. I trzeba to próbować po prostu pomagać tym uczniom, by te zaległości nadrobili.
Wyniki PISA 2022
W najnowszej edycji badania dziedziną główną była matematyka. Uczniowie rozwiązywali większą liczbę zadań z tego obszaru niż z dwóch pozostałych. Pozwoliło to na uzyskanie pogłębionego obrazu wiedzy i umiejętności matematycznych uczniów w Polsce i na całym świecie. W badaniu PISA 2022 średni wynik polskich uczniów w zakresie umiejętności matematycznych wyniósł 489 punktów. Wśród krajów Unii Europejskiej jedynie uczniowie estońscy osiągnęli lepszy wynik. Wynik polskich uczniów jest zbliżony do wyników 11 innych krajów – Holandii, Irlandii, Belgii, Danii, Wielkiej Brytanii, Austrii, Australii, Czech, Słowenii, Finlandii i Łotwy.
Średni wynik polskich uczniów w dziedzinie rozumienia czytanego tekstu wyniósł 489 punktów. Wynik Polski jest zbliżony do wyników 7 innych krajów: Wielkiej Brytanii, Finlandii, Danii, Czech, Słowacji, Szwajcarii i Włoch i jest jednym z najwyższych wśród krajów Unii Europejskiej.
W zakresie rozumowania w naukach przyrodniczych polscy uczniowie uzyskali średni wynik 499 punktów. Wynik Polski jest zbliżony do wyników piętnastolatków z Nowej Zelandii, Irlandii, Szwajcarii, Słowenii, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Czech, Łotwy, Danii, Szwecji i Niemiec. Wśród krajów Unii Europejskiej lepsze wyniki od polskich uczniów uzyskali jedynie uczniowie z Estonii i Finlandii.
Najwyższe wyniki na świecie w zakresie umiejętności matematycznych, rozumienia czytanego tekstu i rozumowania w naukach przyrodniczych nadal uzyskują piętnastolatkowie z krajów i regionów Azji. Wśród krajów Unii Europejskiej warto podkreślić wysokie wyniki uczniów estońskich we wszystkich trzech głównych dziedzinach, a także wysoką pozycję Irlandii w zakresie rozumienia czytanego tekstu i Finlandii w zakresie nauk przyrodniczych. Wynik polskich uczniów jest powyżej średniej wyliczonej dla 37 krajów OECD w zakresie wszystkich trzech dziedzin badania.
Zmiany wyników w porównaniu do poprzednich edycji badania
[…]
Wynik z zakresu umiejętności matematycznych polskich uczniów w 2022 roku jest znacząco niższy niż w poprzedniej edycji badania w 2018 roku (różnica 27 punktów). W krajach OECD średni wynik umiejętności matematycznych w 2022 był niższy o 15 punktów w porównaniu z rokiem 2018.
Podobnie jak w poprzedniej edycji badania w roku 2022 w Polsce nie zaobserwowano statystycznie istotnej różnicy między wynikami chłopców i dziewcząt. Różnica taka utrzymuje się jednak w krajach OECD – chłopcy osiągają wyższe wyniki niż dziewczęta.
Również w zakresie rozumienia czytanego tekstu średni wynik osiągnięty przez polskich uczniów w 2022 roku jest znacząco niższy niż w poprzedniej edycji badania w 2018 roku, kiedy wyniósł on 512 punktów. […]
Uczniowie o najniższych umiejętnościach
Wyniki badania PISA wykorzystywane są przez Unię Europejską do pomiaru efektywności systemów oświaty. Rada Unii Europejskiej zarekomendowała krajom członkowskim podjęcie działań w edukacji w celu obniżenia odsetka uczniów na najniższych poziomach umiejętności poniżej 15% do roku 2020.
W 2018 roku Polska była jednym z nielicznych krajów UE, którym udało się osiągnąć poziom wskaźników ze wszystkich trzech badanych w PISA dziedzin poniżej 15%.
Zgodnie z założeniami teoretycznymi badania PISA umiejętności najniższe (poniżej poziomu 2) są niewystarczające do sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie. Odsetki uczniów na najniższych poziomach umiejętności obserwowane w 2022 roku w Polsce są znacznie wyższe niż w 2018 roku. Dotyczy to wszystkich trzech podstawowych dziedzin badania PISA. Najniższymi umiejętnościami w zakresie matematyki charakteryzuje się 23% polskich piętnastolatków, rozumienia czytanego tekstu – 22%, rozumowania w naukach przyrodniczych – 19%.
W 2022 roku cele rekomendowane przez UE spełniła jedynie Estonia. […]
Więcej informacji o PISA znaleźć można na stronach: Instytutu Badań Edukacyjnych oraz OECD.
Źródło: www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/
Firma Wolters Kluwer zamieściła na swojej stronie internetowej informacje o wynikach drugiej edycji własnego badania sondażowego kadry kierowniczej oświaty „LUXOMETR Oświatowy”, przeprowadzonego w sierpniu i wrześniu tego roku. Oto obszerny fragment tego materiału i linki do pełnej wersji tej publikacji, a także do strony, poprzez którą można – bezpłatnie – pobrać ów raport:
Jak w obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej odnajduje się kadra kierownicza oświaty? Jakie widzi wyzwania, na czyją pomoc może liczyć i jak ocenia prawo tworzące normy dla funkcjonowania edukacji?
Wyniki LEXOMETR-u mówią wprost: dla 80% badanych największe wyzwania związane są z organizacją systemu edukacji, a dla 63% z organizacją pracy placówki. Z kolei dla 41% wyzwania są związane z procesem dydaktyczno-wychowawczym, a dla 37% z sytuacją społeczno-gospodarczą w kraju.
Aż 62% naszych respondentów ocenia negatywnie, a 31% przeciętnie jakość wprowadzanych zmian prawnych w ostatnich 3 latach.
Zapraszamy do zapoznania się z wynikami unikalnego badania Wolters Kluwer „LEXOMETR Oświatowy. Wyzwania dla dyrektorów szkół i przedszkoli 2023/2024”. Celem jest poznanie wyzwań jakie stoją przed dyrektorami szkół, ich opinii na temat jakości prawa, rewolucji SI, wsparcia jakie pozyskują i innych zagadnień.
Obszary, które zostały przebadane:
> wyzwania dyrektorów w roku szkolnym 2023/2024
> na czyją pomoc mogą liczyć dyrektorzy
> jakie kompetencje powinni rozwijać
> szanse i zagrożenia związane z rozwojem Sztucznej Inteligencji (SI)
> zarządzanie ryzykiem w szkole
> ocena jakości prawa.
WAŻNE Oprócz aktualnych danych w raporcie zawarliśmy komentarze i porady ekspertów – warto się z nimi zapoznać!
Raport powstał na bazie 163 kwestionariuszy wypełnionych przez dyrektorów szkół i przedszkoli. Ankieta miała charakter anonimowy. Badanie przeprowadzono w sierpniu i wrześniu 2023 r.
Oto fragment raportu:
Z czym związane są najważniejsze wyzwania czekające na Panią/Pana
jako dyrektora w roku szkolnym 2023/2024?
75% badanych wskazało więcej niż jeden z zaproponowanych przez nas obszarów.
Dla 80% największe wyzwania związane są z organizacją systemu edukacji, dla 63% z organizacją pracy placówki, dla 41% z procesem dydaktyczno-wychowawczym, a dla 37% z sytuacją społeczno-gospodarczą w kraju. 36% wskazało planowane zmiany statusu nauczyciela jako źródło problemów. W porównaniu z ubiegłym rokiem znacząco zmalał odsetek dyrektorów, którzy w wojnie w Ukrainie widzą wyzwania dla siebie.
Obecnie jest to 13%, a rok wcześniej 42%. Wśród innych problemów pojawiły się pojedyncze głosy. […]
Cały komunikat o raporcie „Raport LUXOMETR Oświatowy” – TUTAJ
Aby otrzymać (bezpłatnie) raport LEXOMETR należy wypełnić formularz – TUTAJ
Źródło: www.wolterskluwer.com
Poniżej zamieszczamy jedynie kilka wybranych fragmentów z tekstu doktora Jędrzeja Witkowskiego , zatytułowanego „Polityka w szkole”, zamieszczonego na stronie blogów CEO:
Odpolitycznienie szkół i wyrzucenie z nich działalności propagandowej po 1989 r. było niewątpliwie konieczne. Również dzisiaj większość Polaków myśli o polityce krytycznie, podpisując się pod postulatem separacji jej od szkoły. Paradoksalnie jednak dla skuteczności edukacji obywatelskiej konieczne jest znalezienie w programie nauczania miejsca dla politycznych zagadnień.
Edukacja obywatelska nie cieszy się w ostatnich latach dobrą opinią. Krytyczne słowa na jej temat padają ze wszystkich stron – nauczycieli i dyrektorów, ekspertów edukacyjnych, władz oświatowych, wreszcie polityków różnych opcji, a także opinii publicznej. Krytyka ta jest odbiciem negatywnej oceny tego, co dzieje się w przestrzeni publicznej oraz pokazuje rozczarowanie dorosłych poglądami młodzieży i formami jej (niewielkiego) zaangażowania społecznego. Szczegółowa analiza tej złej sytuacji wykracza poza ramy tego tekstu, warto jednak wskazać na jedną, podstawową przyczynę nieadekwatności obecnego podejścia do edukacji obywatelskiej. Chodzi o jej zupełne odseparowanie od sfery polityki, szczególnie krajowej.
Cztery filary
Na program edukacji obywatelskiej w najbardziej ogólnym ujęciu składać się powinny cztery filary: lokalny, krajowy, europejski i globalny. Jesteśmy bowiem nie tylko obywatelami Polski, ale też swojej miejscowości, Unii Europejskiej, coraz częściej też czujemy się obywatelami świata.
1.Wymiar lokalny. Pierwsze lata po upadku komunizmu to powrót do idei samorządności lokalnej (reforma samorządowa w 1990 r.). W tym kontekście naturalne było, że budowanie edukacji obywatelskiej zaczęło się w wolnej Polsce właśnie od skupienia na poziomie lokalnym, w tym na promocji samorządności i tożsamości lokalnej. Pierwszy kompleksowy program edukacji obywatelskiej nosił tytuł „Kształcenie Obywatelskie w Szkole Samorządowej” i był typowym przykładem koncentracji tej edukacji na poziomie lokalnym.
2.Wymiar europejski. W związku z perspektywą bliskiej akcesji do Unii Europejskiej, pod koniec lat 90. i na początku XXI w. edukację obywatelską uzupełniono o poziom europejski (często niesłusznie redukowany do tematów dotyczących unijnych instytucji i folkloru państw członkowskich). Masowy ruch związany z wejściem Polski do UE doprowadził do trwałego zakorzenienia tego elementu edukacji obywatelskiej w szkołach.
3.Wymiar globalny. Z powodu postępującej globalizacji naszej gospodarki i społeczeństwa (oraz pod wpływem unijnej polityki rozwojowej), od ok. 2005 r. zaczęto do szkół wprowadzać elementy edukacji globalnej, której celem jest wyjaśnienie młodym ludziom, jak funkcjonuje współczesny, zglobalizowany świat, a także przygotowanie ich do życia w nim. Edukacja globalna nie stała się dotychczas tak popularna jak europejska, ale od dekady widzimy powolny proces jej upowszechnienia w polskich szkołach.
4.Wymiar krajowy. Przez cały ten okres edukacja obywatelska związana z poziomem krajowym nie cieszyła się dużym zainteresowaniem ani władz oświatowych, ani organizacji pozarządowych. Była skoncentrowana na sposobie funkcjonowania instytucji publicznych i ich formalnych prerogatywach oraz prawach obywatela, więc stanowiła raczej edukację prawną niż sensu stricto obywatelską. Nieliczne ważne inicjatywy związane były z wyborami powszechnymi, dostrzegano bowiem oczywistą wagę aktu wyborczego i zaskakująco niską w Polsce frekwencję wyborczą. Nigdy jednak nie podjęto próby uzupełnienia edukacji obywatelskiej dotyczącej poziomu krajowego o kwestie polityczne dotyczące sztuki rządzenia krajem, dzielenia ograniczonych zasobów czy dbania o dobro wspólne. Ambitnie prowadzone inicjatywy pojedynczych nauczycieli, którzy starali się z uczniami śledzić politykę i o niej rozmawiać, pozostały raczej wyjątkiem potwierdzającym regułę.
Dalej są trzy akapity, których przytaczamy jedynie tytuły:
Unikanie tematu […]
Rozczarowana młodzież […]
Neutralność polityczna […]
Oto końcowy fragment tego tekstu:
Otwarta dyskusja
Jedną z metod, która świetnie realizuje założenia i postulaty edukacji o polityce, jest metoda otwartych dyskusji z uczniami, ponieważ:
a)pokazuje młodzieży, że na wiele pytań dotyczących wspólnoty politycznej nie istnieje jedna prawidłowa odpowiedź;
b)zachęca do analizowania alternatywnych rozwiązań i poszukiwania konsensusu między nimi;
c)przyczynia się do rozwijania tzw. tolerancji politycznej (czyli uznania poglądów innych niż nasze własne za legitymizowane w dyskursie publicznym), która jest kluczowa dla odbudowy wspólnoty – przekraczania istniejących w społeczeństwie podziałów oraz przywracania pierwotnych znaczeń pojęciom takim jak „polityka” i „konflikt”.
Kontrowersyjne tematy dotyczą ważnych i realnych kwestii publicznych, które wzbudzają emocje i wywołują znaczącą niezgodę w społeczeństwie. Przyszłość polityki prorodzinnej i programów społecznych, wiek emerytalny, wysokość podatków, priorytety polityki zagranicznej, kwestie światopoglądowe – każda z tych kwestii nadaje się do dyskusji z uczniami.
Uda się ona, jeśli:
– będzie dotyczyła istotnego dla uczestników zagadnienia, jako części edukacji obywatelskiej oraz podjęcie próby nadrobienia zaległości w tym obszarze wydaje się absolutnie kluczowe, choć przy obecnym stopniu polaryzacji sceny politycznej i opinii publicznej będzie to bardzo trudne. Jest jednak konieczne, jeśli chcemy odbudować głęboko podzieloną wspólnotę.
Cały artykuł w październikowym wydaniu Dyrektora Szkoły http://www.czasopisma.wolterskluwer.pl/dyrektor-szkoly
Cały tekst „Polityka w szkole” – TUTAJ
Źródło: www.ceo.org.pl
Dziś (4 grudnia 2023 r.) dotarła do nas informacja, że wczoraj zmarł pierwszy po zmianie rządów i upadku PRL kurator oświaty i wychowania w Łodzi – Wojciech Walczak – magister psychologii Uniwersytetu łódzkiego. Więcej informacji w zamieszczonych poniżej obszernych fragmentach z „Dziennika Łódzkiego”:
Nie żyje Wojciech Walczak. Stał na czele strajku studenckiego w Łodzi
Nie żyje Wojciech Walczak, działacz opozycyjny. Jeden z przywódców łódzkich studentów w 1981 roku, były kurator oświaty i wychowania w Łodzi. […]
Wojciech Walczak był łodzianinem. Skończył IX LO, a potem psychologię na Uniwersytecie Łódzkim. Dr Jan Przybył przyjaźnił się z nim od dziecka. Razem zaangażowali się w działalność opozycyjną.[…]
Stał na czele strajku
Wojciech Walczak był jednym z twórców Niezależnego Zrzeszenia Studentów, jednym z organizatorem strajków studenckich w Łodzi. Został przewodniczący, Międzyuczelnianej Komisji Porozumiewawczej prowadzącej negocjacje z Komisją Międzyresortową . Po wprowadzeniu stanu wojennego został internowany. Przebywał w Łowiczu i Kwidzynie. Z internowania zwolniono go w grudniu 1982 roku. Uczestniczył w życiu Duszpasterstwa Środowisk Twórczych działającym przy kościele jezuitów w Łodzi.
Został kuratorem
W 1990 roku został kuratorem oświaty i wychowania w Łodzi. Pełnił tę funkcję do 1994 roku. Dwa lata później został dyrektorem Departamentu Kształcenia i Wychowania Ministerstwa Edukacji Narodowej. Między 1998 a 2003 rokiem był dyrektorem Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi. W latach 1994–1998 radny Rady Miejskiej w Łodzi z listy Łódzkiego Porozumienia Obywatelskiego, a między 2006–2010 radny Sejmiku Województwa Łódzkiego z listy PiS. W 2016 roku odznaczono go Krzyżem Wolności i Solidarności. W ostatnich latach ciężko chorował. Zmarł 3 grudnia 2023 roku. Miał 64 lata.
Źródło: www.dzienniklodzki.pl
Wczoraj (3 grudnia 202 r.) na fanpage „NIE dla chaosu w szkole” zamieszczony został tekst, który zaczyna się od słów: „Ciekawa rozmowa Karoliny Słowik z czterem ekspertkami opublikowana na 2 dni przed upublicznieniem wyników badania PISA, w którym w r. 2022 uczestniczyli polscy uczniowie z klas pierwszych szkół średnich.” Rozmówczyniami pani Karoliny Słowik – dziennikarki działu krajowego „Gazety Wyborczej” są trzy edukatorki, aktywne w „Szkoła Edukacji” – wspólnym programie Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego. Choć cytowane tam wypowiedzi pochodzą z publikacji w „Gazecie Wyborczej” – Ekspertki: Sprawmy, by szkoła była miejscem budowania wspólnoty i spójności społecznej, to my przytaczamy te fragmenty ze źródła, dzięki któremu dowiedzieliśmy się tej rozmowie:
Ciekawa rozmowa Karoliny Słowik z czterem ekspertkami opublikowana na 2 dni przed upublicznieniem wyników badania PISA, w którym w r. 2022 uczestniczyli polscy uczniowie z klas pierwszych szkół średnich. Dotąd polscy uczniowie (jeszcze gimnazjaliści) wypadali w tych porównawczych badaniach bardzo dobrze. Badaczki ostrzegają, że spodziewają się spadku wyników.
Nie potrzebujemy twardych danych z PISA, żeby to wiedzieć. Ta nowa podstawa programowa i nowy system kształcenia utrudniał to, co było naszym największym osiągnięciem: że dzieci przenosiły się dosyć szybko do nowego środowiska. Gimnazjum wymuszało wyjście z małego lokalnego środowiska, małej gminnej szkoły, do większej.
Do tej pory badania PISA pokazywały, przynajmniej w przedmiotach przyrodniczych, moc polskiego systemu edukacji polegającą na tym, że wyniki rosną u radzących sobie najgorzej. Z edycji na edycję takich uczniów było coraz mniej. Jestem bardzo ciekawa, jak to teraz się objawi w nowych badaniach. Na poziomie ósmej klasy wyparował egzamin z tej dziedziny. Nie ma już tego momentu mobilizacji i spójnego przygotowywania uczniów do egzaminu ósmoklasisty z przedmiotów przyrodniczych. Ranga tych przedmiotów spadła.
W matematyce] nie możemy tak dużo zrzucić na podstawę programową. Bo tu zmieniło się niewiele. Wpływ miała raczej zmiana systemu szkolnego. I to, że badani uczniowie i uczennice już nie są w ostatniej klasie gimnazjum. We wcześniejszych edycjach PISA byli badani na wiosnę, tuż przed egzaminami gimnazjalnymi. Wszystko mieli powtórzone na świeżo. A umiejętności, których nauczano i oczekiwano na koniec gimnazjum, również były bardziej związane z matematyką życiową – podobnie jak w badaniu PISA.
Dr Kinga Białek
Gimnazjum miało jeszcze jedną ważną przewagę: uczniowie i uczennice spotykali się tam z bardzo dobrymi nauczycielami, aktywnymi, nowoczesnymi. Zaangażowanymi w doskonalenie. Tego już nie ma.
Agnieszka Sułowska
Wcześniejsze edycje badania PISA pokazywały, że nasza szkoła ma potencjał wyrównywania szans. W systemie gimnazjalnym udało nam się wyciągać ludzi z dołów, z analfabetyzmu – czy to dotyczącego czytania, czy przyrody, czy matematyki. W matematyce pełniła również funkcję kształcenia elit. Mieliśmy dużą grupę uczniów wybitnych. To też nam się udawało. Ten system miał potencjał. I te nadzieje wyrównywania, spójności, kształtowania wspólnego myślenia o przyszłości naszego społeczeństwa szkoła naprawdę spełniała. Bałabym się jednak kolejnych rewolucji. I choć nie wykluczam zasadniczo potrzeby zmian, powinny być one przemyślane i przedyskutowane.
Dr Kinga Białek
Przestrzegam przed mechanicznym wykreślaniem podpunktów z treści szczegółowych podstawy programowej. Jeżeli chcemy coś zmieniać, to zmieniajmy mądrze i nie na szybko. Zmieniajmy, myśląc o tym, jaką filozofię uczenia chcemy mieć. A to, czy pozbędziemy się „Syzyfowych prac”, „Pana Tadeusza” czy może „Kordiana”, nie ma znaczenia.
Źródło: www.facebook.com/NIEdlachaosuwszkole/
Kolega Jarosław Pytlak powrócił do przedwakacyjnego rytmu zamieszczania na swoim blogu nowych tekstów w soboty. Tak było i tym razem, przeto i my już dzisiaj (4 grudnia 2023 r.) udostępniamy go bez skrótów. Wyróżnienie fragmentów tekstu pogrubionymi czcionkami – redakcja OE:
Zderzenie perspektyw
Jedno naprawdę podoba mi się w edukacji domowej – przeniesienie odpowiedzialności za efekty nauki na ucznia. Przez długie lata wprowadzania różnych innowacji w tradycyjnej szkole cały czas marzyłem o osiągnięciu takiego stanu rzeczy. Zdarzało mi powiedzieć, szczególnie do najstarszych uczniów albo ich rodziców, że to, czy młodzież się czegoś uczy się w szkole w zakresie różnych przedmiotów, to jej sprawa, dla mnie najważniejsze jest budowanie poczucia odpowiedzialności za swoje życie, w harmonii ze społeczeństwem. Osiągnięcie poziomu samosterowności oraz pionu moralnego. Była i jest to jednak bardziej projekcja moich marzeń, bo cały czas mamy w gronie nauczycieli ogromne poczucie osobistej odpowiedzialności za edukację naszych podopiecznych oraz jej efekty. A także przekonanie, że tego oczekuje od nas państwo i rodzice uczniów.
W edukacji domowej sprawa jest prosta. Zgodnie z prawem, cała odpowiedzialność spoczywa na rodzicach, szkoła ma za zadanie jedynie raz w roku sprawdzić stopień opanowania podstawy programowej, co odbywa się na drodze egzaminu. Dopytywałem w kilku miejscach, czy można go nie zdać. Usłyszałem, że można, ale to się raczej nie zdarza. Szkoły bazujące na edukacji domowej często oferują rozmaite zajęcia, ale bez przymusu uczestnictwa. Owszem, można powątpiewać, czy uczeń zdobywa w ten sposób wymaganą wiedzę i umiejętności, skoro korzysta z krynicy mądrości jedynie na miarę swoich chęci i możliwości, a oblanie rocznego egzaminu należy do rzadkości. Nie zmienia to jednak faktu, że na nim spoczywa odpowiedzialność za własną edukację, a jeśli dzieli ją z kimkolwiek, to ewentualnie z rodzicami, a nie z nauczycielami.
Rozkwit placówek opartych na edukacji domowej świadczy, że zadowolonych nie brakuje. I dobrze, to wolny kraj. Nawiązałem do ED bez intencji oceniania, tylko w kontekście odpowiedzialności ucznia za własną naukę. A z tym w tradycyjnej edukacji szkolnej jest kiepsko.
W bardzo żywej dzisiaj debacie na temat edukacji często pojawia się postulat pozostawienia uczniom maksimum swobody. Podobno wtedy uczą się najefektywniej. Jeśli pojawia się wątpliwość, czy w ten sposób można uczyć tego, co zapisano w podstawie programowej, niezawodnie pojawia się narzekanie na opresyjną szkołę, nauczycieli stawiających (zbyt) wysokie wymagania, wykraczające poza zapisy w podstawie, bezużyteczność treści programowych i temu podobne. A to, że placówki systemowe nie rzucają się gremialnie, by dokonać kopernikańskiego przewrotu w edukacji, kładzione jest na karb beznadziejności nauczycieli.
Z perspektywy ponad trzydziestu lat doświadczenia w prowadzeniu innowacyjnej, choć zarazem bardzo tradycyjnej szkoły, muszę stwierdzić, że budowanie poczucia odpowiedzialności dzieci za własną naukę jest procesem żmudnym i niewolnym od porażek. W edukacji domowej w sukurs przychodzi prawo – ta odpowiedzialność po prostu z niego wynika. W szkole prawo jedynie utrudnia.
Doskonałą diagnozę tej sytuacji przedstawił kilkanaście lat temu Włodzimierz Zielicz. W artykule pt.” Polska szkoła jest i pozostanie na razie mało atrakcyjna dla uczniów” wskazał, między innymi.