Wczoraj i dzisiaj odbywał się w Łodzi III. Kongres Edukacyjny, zorganizowany przez Łódzkie Towarzystwo Pedagogiczne oraz Wydział Edukacji w Departamencie Spraw Społecznych Urzędu Miasta Łodzi, tym razem pod tytułem „W poszukiwaniu efektywnych form wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”.

Jego pierwszy dzień miał charakter obrad plenarnych. Zgromadziły one około 140 uczestników, którzy zapełnili Dużą Salę Obrad RMŁ. W drugim dniu jego uczestnicy wizytowali 9 łódzkich placówek – szkół i przedszkoli ogólnodostępnych oraz z oddziałami integracyjnymi, które prezentowały swe dobre praktyki we wspieraniu uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Z wykazem tych placówek można się zapoznać w załączonym pliku „Zaproszenie na III Kongres Edukacyjny ŁTP

Zebranych w Dużej Sali Posiedzeń RMŁ powitała w imieniu organizatorów dr Małgorzata Rosin – wiceprezes Zarządu Łódzkiego Towarzystwa Pedagogicznego, która przedstawiła także władze Towarzystwa, Komitet Naukowy Kongresu oraz poinformowała o patronatach honorowych.

Po wystąpieniu Krzysztofa Jurka – dyrektora Wydziału Edukacji UMŁ, który w imieniu Władz Miasta powitał uczestników  i dokonał oficjalnego otwarcia Kongresu – pierwszy wykład, zatytułowany „Kształcenie specjalne w łódzkich szkołach – stan obecny i perspektywy” wygłosiła dr hab. Beata Jachimczak, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – która od sierpnia 2012r. do kwietnia 2015 r. była dyrektorem Wydziału Edukacji UMŁ. O treściach tego wystąpienia informuje załączony plik – Prezentacja 1.

Drugim zaproszonym do wygłoszenia wykładu na temat „Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole specjalnej, integracyjnej i ogólnodostępnej – co wynika z badań dzieci, rodziców i dyrektorów?” był dr Piotr Plichta – adiunkt na Uniwersytecie Wrocławskim oraz pracownik Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. O treściach tego wystąpienia informuje załączony plik –Prezentacja 2.

Trzeci temat: „Przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej – co można robić w nowej klasie?” zaprezentował zebranym dr hab. Jacek Pyżalski, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, znany badacz zjawiska bullingu, autor wielu książek i innych form upowszechniających wyniki swych badań. O treściach tego wystąpienia informuje załączony plik – Prezentacja 3.

Po przerwie wznowiono realizację programu Kongresu w jego formule plenarnej.

Jako pierwsza wystąpiła dr Magdalena Olempska-Wysocka, adiunkt na UAM, pracownik Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Doradztwa Zawodowego i dla Dzieci z Wadami Rozwojowymi w Łodzi, która mówiła na temat: „Dziecko z zaburzeniami mowy i komunikacji językowej w systemie oświaty”

Wystąpienie to miało bardziej charakter wykładu akademickiego, w którym autorka przywiązywała dużą wagę do precyzowania podstawowych pojęć i nazw omawianych zaburzeń, a także przywoływała wyniki badań naukowych, prowadzonych w obszarze przedmiotu wykładu, niż relacji praktyka, dzielącego się swymi doświadczeniami z pracy w poradni, której dr Olempsk-Wysocka poświęciła o wiele mniej czasu swojego wystąpienia.*

Jako druga zabrała głos mgr Magdalena Charbicka – doświadczony oligofrenopedagog, autorka książki „Dziecko z zespołem Aspergera”, która podjęła temat: „Rozwijanie kompetencji społecznych uczniów z zespołem Aspergera”

Prelegentka rozpoczęła swój wywód od stwierdzenia, że w perspektywie ostatnich 20-u lat znacząco zwiększyła się liczba rozpoznanych i zdiagnozowanych przypadków dzieci z zespołem Aspergera. Następnie omówiła typowe cechy i obserwowalne zachowania dzieci z tym zaburzeniem. W ostatniej części swego wystąpienia skupiła się na podkreśleniu znaczenia właściwie prowadzonego treningu umiejętności społecznych dla poprawy funkcjonowania w grupie rówieśniczej i rodzinie tych dzieci. Swe wystąpienie zakończyła słowami: „Uczniowie z zespołem Aspergera to bardzo ciekawa i interesująca grupa dzieci i młodzieży i naprawdę nie trzeba się ich bać, natomiast warto ich wspierać, bo bardzo tego potrzebują.”*

Następną prelegentką była mgr Anna Tomaszewska – dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 6 w Łodzi, którego ważnym elementem są szkoły dla niewidomych i słabowidzących. Wystąpienie swe zatytułowała: „Funkcjonowanie dziecka z uszkodzonym wzrokiem w szkole”

Od pierwszych zdań nie było wątpliwości, że temat określony w tytule wystąpienia realizuje fachowiec-praktyk, który opowiada słuchaczom o codzienności pracy z uczniem którego przyczyną specjalnych potrzeb edukacyjnych jest uszkodzenie zmysłu wzroku. Ostatnią wskazówką, jaką dała pani dyrektor Tomaszewska swym słuchaczom było zdanie: „Większość osób z dysfunkcją narządów wzroku to osoby, które doskonale słyszą i chcą być traktowane podmiotowo, czyli rozmawiamy z nimi, a nie z ich przewodnikiem.” Ostatnim elementem była prezentacja filmu, którego bohaterką była jedna z uczennic gimnazjum, wchodzącego w skład SOSW Nr 6 w Łodzi, opowiadająca o swoich doświadczeniach podopiecznej tej placówki. *

Przedostatnim mówcą był mgr Krzysztof Wilski, którego zapowiadająca prelegentów dr Rosin prezentowała wymieniając bardzo długą listę jego byłych i aktualnych terenów aktywności zawodowej i społecznej. Tutaj zostanie on określony jako „Stary Praktyk” . Poproszono go o podzielenie się ze zgromadzonymi refleksjami na temat: „Dziecko zagrożone niedostosowaniem społecznym w klasie szkolnej – specyficzne wyzwanie dla nauczyciela”

Było to jedyne wystąpienie, podczas którego prelegent nie posługiwał się prezentacją w PowerPoint. W każdym zdaniu tej pogadanki, nie wykładu, czuło się jego wiedzę i doświadczenie, zdobywane w wieloletniej praktyce na różnych stanowiskach i w różnych instytucjach, w tym w roli wychowawcy w MOW przy ul. Łucji, a zwłaszcza dyrektora Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii przy ul. Wapiennej w Łodzi. Podczas próby sprecyzowania kogo właściwie można (powinno się) określać terminem „zagrożony niedostosowaniem społecznym” zwrócił on uwagę na dodatkową trudność w zdiagnozowaniu tego zagrożenia u uczniów-introwertyków, którzy nie uzewnętrzniają swoich problemów – jak choćby osoby w stanach depresyjnych, z myślami samobójczymi.

Nie ma możliwości w formule tej relacji zaprezentowania wszystkich nurtów i problemów, podjętych przez prelegenta. Dlatego poprzestaniemy na kilku, wybranych, cytatach jego wypowiedzi: „Przed typową szkołą dzisiaj, w sytuacji rosnącej liczby dzieci których specjalne potrzeby edukacyjne wynikają z zagrożenia niedostosowaniem społecznym, staje zadanie, ze ona nie może być taką, jaka była do tej pory.[…] Bo nauczyciel w takiej szkole ma związane ręce do działania.[…] Jeżeli źródło tego zagrożenia leży nie w szkole, a w rodzinie ucznia, to powstaje pytanie: Czy ja jako nauczyciel mogę wyjść w teren do pracy z rodziną? Odpowiedź na to pytanie jest oczywista: Jak chcę pomóc dziecku – to tak. Jak chcę być nauczycielem przedmiotowym, który realizuje podstawy programowe – to nie mam kiedy. I nie mam jak!” […] Jak byśmy spytali nauczycieli: Jak ci jest w szkole, to usłyszymy: Coraz trudniej; tutaj autyści, tu aspergerowcy, tutaj jeszcze inni, nie da się pracować. Nie da się? To trzeba zrobić, żeby się dało. Ale nie da się pracować tymi metodami, które już na dzisiaj są archaiczne, blokują możliwości działań, nie są skuteczne, nie odpowiadają potrzebom naszych dzieci. […] Szkoła już dawno przestała być jedynym miejscem zdobywania wiedzy. […] Szkoła już nie musi być w szkole. […] Szkoła powinna być takim miejscem, gdzie dzieciaki spotykają się z fajnym, zaangażowanym, dobrym – jeśli chodzi o postawę wobec nich – dorosłym. […] powinien on mieć, jednocześnie trzy cechy: być dojrzałym, trzeźwym i im życzliwym!”

Indywidualne wystąpienia zakończyła mgr Iwona Stawowska – psycholog, przewodnicząca zespołów orzekających w Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Doradztwa Zawodowego i dla Dzieci z Wadami Rozwojowymi w Łodzi, która wygłosiła wykład, zatytułowany „Uczeń z niepełnosprawnością intelektualną w klasie – implikacje dla dydaktyki i wychowania” .

Prelegentka przypomniała zebranym historię nazewnictwa w obszarze omawianej problematyki, obowiązujące podstawy prawne, regulujące procedury diagnostyczne i orzecznictwo oraz definicje stopni tej niepełnosprawności. Następnie zaprezentowała statystykę, obrazującą skalę problemu. Dużo czasu zajęło jej charakteryzowanie objawów, zachowań i innych aspektów osobowości uczniów o różnych stopniach upośledzenia umysłowego.*

Po kolejnej przerwie organizatorzy zorganizowali panel dyskusyjny wokół wybranych aspektów problematyki Kongresu. Jego moderatorami byli: dr hab. Beata Jachimczak, prof. UAM i dr Piotr Plichta.

Za stołem siedzą uczestnicy panelu(od lewej): dr Magdalena Olempska-Wysocka, mgr Agnieszka Korzekwa, dr Teresa Wejner, dr hab. Dorota Podgórska-Jachnik, prof. zw. dr hab. Iwona Chrzanowska, dr hab. Jacek Pyżalski i mgr Małgorzata Tomaszewska.

*Pliki z prezentacjami, które towarzyszyły tym wykładom zostaną udostępnione w terminie późniejszym na internetowej stronie Łódzkiego Towarzystwa Pedagogicznego.

Tekst i zdjęcia
Włodzisław Kuzitowicz