Foto: www.google.pl

Dr. hab. Jacek Pyżalski

Jacek Pyżalski, „Jestem tylko człowiekiem” – jak dyrektor szkoły ma poradzić sobie z wymaganiami roli, w: Przywództwo edukacyjne. Zaproszenie do dialogu. Pod redakcją Grzegorza Mazurkiewicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydanie I, Kraków 2015

Streszczenie

Wraz ze współczesnymi zmianami modeli przywództwa edukacyjnego od dyrektorów szkół wymaga się coraz więcej. Mają oni posiadać efektywną wiedzę i umiejętności pozwalające im skutecznie odgrywać rolę przywódczą w placówkach oświatowych. Oznacza to konieczność wykonywania jednocześnie wielu obowiązków zawodowych często w sytuacji trudnej społecznie. W rozdziale przyjrzymy się temu, jakie właściwości pracy dyrektora mogą sprawić, iż nie poradzi on sobie z wymaganiami roli, oraz temu, jakie główne obciążenia w pracy dyrektora pokazują wyniki badań. Przejdziemy później do omówienia potencjalnych konsekwencji pracy w tym zawodzie, zarówno tych negatywnych (wypalenie zawodowe), jak i pozytywnych (dobrostan, zaangażowanie). Wreszcie przeanalizujemy, jakie rozwiązania mogą sprzyjać temu, aby dyrektorzy potrafi li sprostać wymaganiom roli, a ich praca nie stała się ani ich osobistą klęską, ani klęską placówki, którą zarządzają.

Słowa kluczowe: profesje społeczne, rola zawodowa, stres zawodowy, wypalenie zawodowe, promocja zdrowia, wsparcie społeczne, mobbing.

Wprowadzenie

Zwykle na rolę przywódców edukacyjnych, czy w węższym rozumieniu, dyrektorów szkół, patrzymy przez pryzmat misji, jaka powinna towarzyszyć ich pracy, kompetencji, które powinni posiadać, by dobrze wykonywać stojące przed nimi zadania, oraz jakości ich pracy. Perspektywa tego rozdziału jest inna – spróbujemy bowiem przyjrzeć się funkcjonowaniu dyrektora szkoły z perspektywy jednostko-wej, skupiając się na tym, jak rozwija się i funkcjonuje jako osoba, która musi sprostać określonym zadaniom. To nieczęsto spotykane ujęcie – zwykle jest bowiem tak, że od osoby zajmującej stanowisko przywódcze wymaga się podołania obowiązkom na nierealistycznym poziomie. Wszyscy zainteresowani jesteśmy znakomitymi rezultatami pracy dyrektorów szkół – niewielu natomiast zastanawia się, czy osoba pełniąca taką funkcję ma wystarczające zasoby, wsparcie, aby poradzić sobie w różnych zawodowych sytuacjach. Zresztą, jeśli mowa o wsparciu, to najczęściej dyrektor szkoły rozumiany jest jako ktoś, kto dostarczy tego innym: nauczycielom i pozostałym pracownikom szkoły, rodzicom, uczniom, przedstawicielom społeczności lokalnej. Warto jednak zapytać, czy dyrektor zawsze może nieść pomoc, i co jest potrzebne, zarówno na poziomie osobistym, jak i organi-zacji pracy w placówce, by mógł skutecznie takiego wsparcia udzielać. To trudne, gdyż zwykle dzieje się tak, że w sferze edukacji dobro odbiorcy, czyli ucznia, tak silnie się podkreśla, iż często pomija się bądź prowadzi niewystarczające działania mające na celu rozwój i wsparcie dla osób pracujących w tym obszarze.

Interesować nas będzie głównie sytuacja, w której specyfika pracy lub obowiązki zawodowe sprawiają, iż dyrektor nie daje sobie rady – dokonamy analizy tej problematyki w kontekście stresu i wypalenia zawodowego przedstawicieli tej grupy zawodowej. Wreszcie przyjrzymy się ciemnej stronie przywództwa edukacyjnego, czyli takim sytuacjom, w których przywódca edukacyjny zaczyna funkcjonować w sposób toksyczny, szkodliwy dla innych osób – na przykład kiedy poddaje swoich podwładnych mobbingowi. Zarysowane tu analizy posłużą na-kreśleniu istotnych elementów rozwoju zawodowego dyrektora szkoły. Rozwój ten będzie mógł być stymulowany przez indywidualne decyzje i działania osoby, kształcenie i dokształcanie zawodowe oraz działania instytucjonalne (na przykład sieć wsparcia społecznego na poziomie placówki czy między dyrektorami różnych placówek). [s. 195 – 196]

Cały artykuł – plik PDF – TUTAJ

Źródło: www.academia.edu