Wszystkich przybyłych w poniedziałek, 19 marca, do Szkoły Podstawowej nr 81 w Łodzi powitała jej dyrektorka-Bożena Będzińska–Wosik, która nie tylko zaprezentowała program spotkania, ale w szczególny sposób podkreśliła jego podstawową funkcję, jaką jest stworzenie warunków do rozmowy. Przywołała, odczytując z wyświetlanego slajdu, myśl zmarłego przed kilkoma dniami  Stephena Hawkinga, a także zwróciła się do przybyłych słowami „Mam nadzieję, że wszyscy na tej sali są otwarci na […] dzielenie się pomysłami, na inspirowanie się, dodawanie sobie odwagi. Ja już dodaję odwagi tym, którzy zamierzają tu wystąpić, podzielić się tym co już zrobili, co mają zamiar zrobić, tym wszystkim, którzy będą mieli odwagę mówić!”

Pierwszym akcentem spotkania były, przekazane przez uczennice szkoły-gospodarza, gratulacje z okazji wygrania w ostatniej edycji konkursu Edumission  i zdobycia tytułu „najlepsza innowacyjna szkoła na świecie” przez Szkołę No Bell z Konstancina-Jeziornej, które odebrała jej dyrektorka – pani Iza Gorczyca.

I to ona przez kolejne kilkanaście minut opowiadała o kierowanej przez siebie szkole, ilustrując tę relację filmem. Opowiadając o drodze zmian, które przeszła wraz z nauczycielami No Bell, powiedziała, że stara, pruska szkoła musi zostać wreszcie zmieniona. Trawestując znane powiedzenia, że „błędy lekarzy leżą na cmentarzach”, powiedziała iż „błędy nauczycieli nami rządzą!” Spotkało się to z gromkimi oklaskami. Opowiedziała także, że ich droga zmian nie była prostą drogą, ale „jeśli coś nie budzi oporu, to znaczy, że to nie jest nowe!”

Jako druga „prelegentka” wystąpiła dr Marzena Żylińska, która w swym wykładzie, zatytułowanym „Od kultury nauczania do kultury uczenia się” mówiła o absurdalność sytuacji, w której w tak zmienionych warunkach utrzymywany jest nadal pruski model szkoły sprzed dwustu lat. Mówiła także o źródłach oporu przed zmianą: „Jak myślimy o szkole, to widzimy tę do której sami chodziliśmy, do której chodzili nasi rodzice, dziadkowie, pradziadkowie. […] Dlaczego tak wielu nauczycieli walczy jak o niepodległość, żeby nie ustawić inaczej ławek? Bo oni bardzo prawdziwie odczytują tę sytuację. Pierwsze wyjęcie cegły z ‘pruskiego muru’ powoduje kolejne kroki. […]i  Gdziekolwiek zaczniecie, czy od stolików, czy od oceny ‘jeszcze nie’, czy od łączenia roczników – wszystko będzie wyłomem w tym pruskim murze.”

Następnie wystąpiła  dyrektorka Niepublicznej Szkoły COGITO z Płocka – pani Luiza Skutnik. Głównym nurtem jej wystąpienia była prezentacja  cogitoriów – materiałów edukacyjnych , które są przez uczniów tworzone podczas aktywnego gromadzenia przez nich wiedzy na podjęty (zadany?) temat. Już od klasy III uczniowie uczą się tam takich kompetencji, jak: robienie notatek, planowania pracy, autoanalizy – gdzie jestem w swoim procesie uczenia się, podsumowanie – ewaluacja co umiem, czego się dowiedziałem po danym tygodniu. Praca uczniów z fiszkami edukacyjnymi daje możliwość poszukiwania wiedzy w różnych źródłach, a tworzenie samodzielnych notatek czy materiałów – to głębokie przetwarzanie zdobywanych informacji, co daje możliwość tworzenia z nich wiedzy.

Zgodnie z planem spotkania – następnymi osobami, które opowiadały o realizacji form pracy, przyjętych na ten rok szkolny przez „Budzące Się Szkoły” były nauczycielki SP nr 81.

Pierwsza z nich – Anna Bańkowska – zaprezentowała przykład „wywiadówki inaczej”, podkreślając wszystkie plusy takiej formuły spotkania z rodzicami, której celem nie jest informowanie rodziców o tzw. „postępach ich dziecka w nauce”, niejako „za jego plecami”, a stworzenie warunków do tego, aby każdy uczeń mógł „pochwalić się” przed rodzicami tymi nabytymi kompetencjami, w których czuje się najlepszy.

Po niej opowiedziała o Szkolnym Biurze Podróży pani Katarzyna Majcherczyk. Swe wystąpienie ilustrowała bogatym pokazem zdjęć, dokumentujących trzydniową wycieczkę – w całości zaprojektowaną i zorganizowaną przez uczniów –  do Pasymia, na pograniczu Warmii i Mazur. Głównym walorem tej formy wzbogacającej środowisko edukacyjne uczniów jest ćwiczenie przez nich umiejętności planowania działań, mierzenia „zamiarów według sił” (ograniczanie planów do finansowych możliwości), a także doświadczanie przez uczniów nowych sytuacji i zdobywanie nowych umiejętności (np. nauka pływania kajakiem). Program wycieczki wzbogacali także uczestniczący w tym wyjeździe rodzice uczniów  (np. rodzic – leśniczy).

Blok „Prezentacje Szkół” rozpoczęły nauczycielki SP nr 137 w Łodzi, które zaprezentowały (w sposób niezwykle konserwatywny – za pomocą plakacików!) * dotychczasowy dorobek metodyczny wdrażania idei szkoły uczących się uczniów w ich placówce.

Uzupełnieniem tej prezentacji był występ pani Ewy Morzyszek-Banaszczyk (stoi z mikrofonem) – dyrektorki tej szkoły, która zaprezentowała swoją koronną formę pracy z uczniami na przedmiocie „przyroda” – lapbooki. Lapbook swoim wyglądem przypomina książkę z mnóstwem „sekretów” i ruchomych, wymiennych elementów, co sprawia że nauka staje się ciekawsza, pełna niespodzianek – proces uczenia jest atrakcyjny.

Następnie na estradę wyszła pani Ewa Pietrzak – dyrektorka, do niedawna Gimnazjum nr 4,  od tego roku Szkoły Podstawowej nr 52 w Gdyni przy ul. Okrzei 6. Aktualnie w szkole prowadzona jest edukacja w klasach drugich i trzecich gimnazjum i pierwszej szkoły podstawowej. Powiedziała m.in.: „W tym roku otworzyliśmy się na wszystko, co tylko możemy znaleźć dobrego. Szkoła  weszła w międzynarodowy program „ERAZMUS”, poszukuje wciąż nowych i nowych inspiracji… Ale nie jest to łatwe w warunkach, w których wielu nauczycieli pracuje w zagrożeniu bliskiej utraty zatrudnienia.”

Pewnym zaskoczeniem w tej galerii nauczycielskich wystąpień była postać pana Łukasza Pazdeja – rodzica, który z własnej inicjatywy zainteresował się reformami edukacji i tak trafił na źródła informacji o ruchu „Budzących Się Szkół”. W trosce o dobrą edukację swoich dzieci podjął liczne formy aktywności, w tym kontakty z lokalnymi władzami, aby w placówkach powiatu trzebnickiego zaczęły powstawać szkoły, zmieniające swój system: z  nauczania na stwarzanie warunków do uczenia się. Jak dotąd – bez praktycznego sukcesu. Ale się nie zniechęca i dalej pracuje nad tworzeniem lobby dla zmian – także w mediach społecznościowych.

Kolejnym, który dzielił się z uczestnikami spotkania swym doświadczeniem w „uczeniu inaczej” był  pan Tomasz Jakubczak – nauczyciel przyrody w Szkole Podstawowej nr  114 w Łodzi, ale pracujący także w SP nr 81. Opowiadał o tym, jak trudno budować w szkole ekipę nauczycieli „którym się chce”, a także podzielił się swoimi doświadczeniami – także ze szkoły- gospodarza tego spotkania – ze stosowania zasady akceptacji oceny przez ucznia i wszystkich praktycznych dylematów, które się z tym wiążą – dla ucznia i dla nauczyciela.

O tym jak „inaczej” pracują uczniowie i nauczyciele w Społecznej Szkole Podstawowej nr 1 STO w Łodzi przy ul. Czerwonej opowiedział pan Sebastian Wdowiak. Nie jest to szkoła pracująca w projekcie „Budzącej Się Szkoły”, ale wiele elementów edukacji aktywizującej uczniów i stawiający nauczycieli w roli przewodników w poszukiwaniu wiedzy jest tam codziennością. (Np. odejście od systemu dzwonków przy zastosowaniu t.zw. „zegarów daltońskich”, używanie przez uczniów słuchawek, które pozwalają im na pracę w skupieniu we własnym rytmie, niezależnie od tego co obok robią inni uczniowie).

Po etapie „pytań do prelegentów” (np. jak organizować wspólne posiłki  nauczycieli i uczniów w systemie bez dzwonków, godzenie tego zwyczaju z obowiązkowymi dyżurami podczas przerw), panie Żylińska i Będzińska –Wosik zaprezentowały książki, które traktują o problemach, stanowiących „teoretyczne wsparcie” dla ruchu „Budzących Się Szkół”,  a następnie ogłoszono przerwę obiadową.

Foto: www. www.facebook.com/marzena.zylinska/

Po obiedzie goście SP nr 81 mieli możliwość zwiedzenia szkoły, zobaczenia jak zmieniono tam przestrzeń edukacyjną w salach lekcyjnych, a przede wszystkim swobodnie porozmawiać z nauczycielami. Na zdjęciu – spotkanie z panią Anną Bańkowską, nauczycielką edukacji zintegrowanej.

Ostatnim elementem spotkania była praca w grupach, podczas której uczestnicy mieli możliwość zgłaszania  swoich propozycji  do priorytetów do pracy „Budzących Się Szkół” na rok szkolny 2018/2019.

*Jako że pani dyrektor Ewa Możyszek-Banaszczyk wyraziła swe niezadowolenie z powodu tak  zredagowanej informacji o występie przedstawicielek SP nr 137 w Łodzi – odsyłamy na Jej profil fejsbukowy. Przy okazji: wszyscy, którzy podczas spotkania nie mieli, z powodu oddalenia od miejsca w którym były te plakaciki prezentowane, zapoznać się z ich treścią – mogą to właśnie zrobić na załączonych tam zdjęciach. 

Tekst i zdjęcia (nieopisane)

Włodzisław Kuzitowicz