Dzisiaj zapraszamy do lektury najnowszego tekstu Danuty Sterny z jej bloga  „Oś świata”. Wyróżnienie fragmentów pogrubioną czcionką i/lub podkreśleniem – redakcja OE:

                                                          Mój zeszyt – nowa odsłona OK zeszytu

W Sulejówku pod skrzydłami Ośrodka Rozwoju Edukacji, w dniach 11-12 stycznia, odbyło się spotkanie praktyków OK zeszytu pt.: „Zeszyt pomagający się uczyć – nowa odsłona OK zeszytu”.

Zebraliśmy się licznie w gronie 30 osobowym. Uczestnicy mieli różne doświadczenia z OK zeszytem, niektórzy sami próbują, niektórzy są po kursie OK zeszytu, a niektórzy pochodzą ze szkół, w których tę praktykę nauczania można uznać za popularną. Praktycy mówią jedno – Nie chcę uczyć bez wykorzystania zeszytu ucznia, jest on pomocny uczniom i nam nauczycielom.

Moim zdaniem zeszyt się sprawdza, gdyż jest oparty na ocenianiu kształtującym, które daje bardzo dobre wskazówki – jak nauczać. Dzięki stosowaniu OK zeszytu można również nauczyć się oceniania kształtującego (OK).

Ostatnio zafascynowaliśmy się teorią autoderminacji i chcielibyśmy umieścić zeszyt, jako środek do realizacji założeń tej teorii, czyli pracować nad tym, aby uczniowie mieli poczucie kompetencji, autonomii i więzi.

NAZWA

Nazwaliśmy nowy zeszyt – Mój zeszyt, gdyż chcemy rozszerzyć zeszyt właśnie o teorię samostanowienia. Myśleliśmy z uczestnikami spotkania również nad inną nazwą – Super zeszyt. Super dlatego, że jest : Samodzielny, Uczniowski, Pomocny w Edukacji i Rozwoju.

MOC ZESZYTÓW I WARSZTATY

Podczas spotkanie oglądaliśmy przywiezione zeszyty uczniów, dało to nam wiele inspiracji do własnej pracy z zeszytem. Odbyły się też warsztaty prowadzone przez nauczycieli dla nauczycieli (które są zwykle najbardziej wartościowe). Były to warsztaty:

-Innowacja – OK zeszyt (Beata Minta)

-„Zarażanie” nauczycieli OK zeszytem (Jolanta Łosowska)

-3 w 1 – podsumowanie (Aldona Dymek)

-Lekcja z OK zeszytem (Urszula Lach)

-Rodzice (Dorota Kujawa-Wenke)

-Sprawdziany próbne (Joanna Sułek)

Były to warsztaty niezwykle pożyteczne, gdyż dawały wskazówki, jak pracować z zeszytem uczniowskim.

TEORIA AUTODERMINACJI

Jacek Strzemieczny i ja zajęliśmy się teoria autoderminacji. Między innymi wspólnie z uczestnikami zastanawialiśmy się nad tym, jak zeszyt może pomoc zaspokoić trzy potrzeby, które ma każda osoba ucząca się: kompetencji, autonomii i więzi.

Uczestnicy podali miedzy innymi:

>Autonomia

Uczeń może wybrać formę zeszytu.

Uczeń sam wybiera sposób zapisu swojej refleksji.

Uczeń samodzielnie wykonuje notatkę, nie spisuje jej z tablicy.

Zeszyt umożliwia uczniowską samodzielność – uczeń może wybrać sposób i kolejność wykonywanych zadań.

Wybór miejsca pracy (np. korytarz) i sposobu pracy (np. w grupie).

Uczeń może wybrać zadania o ustalonej trudności, lektury do czytania itp.

Uczeń może wybrać – jak chce pracować i z kim.

Uczeń bierze odpowiedzialność za własny wybór.

Uczeń może prowadzić wakacyjny OK zeszyt, w którym zajmuje się swoimi zainteresowaniami.

>Kompetencja

Zeszyt daje informację – w czym uczeń jest dobry.

Uczeń na bieżąco może kontrolować swój rozwój, poprzez zapisy w zeszycie i sposób oceniania (na przykład SOK).

Zeszyt promuje nastawienie na rozwój.

Uczeń i nauczyciel mogą doceniać zeszyt ucznia.

Uczeń może powrócić do wykonanych, ważnych zadań edukacyjnych.

Zeszyt umożliwia pracę z błędem, likwiduje strach przed jego popełnieniem i pomaga nie popełniać  błędów w przyszłości.

Umożliwia dociekanie, dlaczego został popełniony błąd.

Ważna rola samooceny w zeszycie.

Technika świateł dająca informację o procesie uczenia się uczniowi i nauczycielowi.

Podsumowanie ucznia – czego się nauczyłem.

Docenianie prowadzenia zeszytu przez ucznia i nauczyciela.

Poprzez stosowanie techniki WCN uświadomienie – co już uczeń wie, czego się nauczył i czego jeszcze chce się dowiedzieć.

Możliwość zadawania pytań przez uczniów i rozwiewanie ich wątpliwości.

Organizowanie sprawdzianów próbnych, przygotowujących do sprawdzianu podsumowującego.

Zeszyt jako miejsce zbierania dowodów na uczenie się.

Informacja zwrotna rozwojowa dla ucznia (pytania – co zamierzasz?)

Konsumpcja informacji zwrotnej na lekcji i poprawa pracy w zeszycie.

Uczeń otrzymuje dyplom z czerwonym paskiem w którym sam zapisuje – za co?

Stosowanie wyjściówek, jako refleksji i informacji dla nauczyciela.

>Więź

Wspólne podsumowanie – czego się nauczyliśmy?

Sprawdzanie kryteriów sukcesu na następnej lekcji (np. wejściówki)

Wspólne kryteria do prowadzenia zeszytu, ustalone przez uczniów i nauczyciela.

Tworzenie kryteriów sukcesu do lekcji z uczniami.

Wspólne dokańczanie historii np. mitów

Ustalanie, co już uczniowie na dany temat wiedzą (zadawanie pytań); pytanie uczniów – o czym będzie ta lekcja, opieranie nowej wiedzy na już zdobytej wcześniej.

Klasówki z własnym zeszytem.

Wspólne świętowanie pracy z zeszytem, promowanie i docenianie, naklejki od nauczyciela, pokazywanie zeszytów rodzicom, wzajemne docenianie zeszytów.

Ślad rodzica – zapisy w zeszycie i docenianie.

Wzajemne nauczanie i tworzenie zadań dla innych uczniów.

Ocena koleżeńska w zeszycie (forma tabelki i 2 gwiazdy i jedno życzenie), inspirowanie się zeszytami innych uczniów, propozycje dla innego ucznia.

Tworzenie wspólnych notatek w parach i grupach.

>KURS

W nowym planowanym kursie – Mój zeszyt pomagający się uczyć planujemy poszerzenie pracy z OK zeszytem o wykorzystanie teorii autoderminacji. Kurs rozpoczniemy w kwietniu 2025 roku i skończymy go w styczniu 2026 roku. Zapraszamy tych nauczycieli, którzy aktualnie uczą w szkole i planują prowadzenie zeszytu uczniowskiego. Szczególnie zachęcamy nauczycieli doradców, którzy po ukończeniu kursu będą przygotowani do proponowania innym nauczycielom tego sposobu pracy z uczniami i będą mogli pomóc w tym innym nauczycielom. W kwietniu zostanie uruchomiony nabór na kurs na stronie ORE. Kurs będzie bezpłatny – dwa spotkania stacjonarne (początek i zakończenie) w Warszawie w ośrodku ORE i comiesięczne spotkania online na platformie ZOOM.

Bardzo jestem zadowolona, że nowa odsłona zeszytu powstaje w 10 rocznicę zaproponowania przez mnie tego efektywnego sposobu pracy nauczycielom.

Źródło: www.oknauczanie.pl/