Nie w Warszawie, ani w Krakowie czy Gdańsku (nie wspominając o mojej Łodzi), a w Ostrowcu Świętokrzyskim, mieście liczącym niespełna 60 tys. mieszkańców, dostrzegli ten problem i od trzech lat realizują program wsparcia pedagogów i psychologów szkolnych oraz dyrektorów szkół. Oto obszerne fragmenty tego, zamieszczonego wczoraj na „Portalu dla Edukacji” tekstu, którego autorką jest Marta Dobrowolska-Wesołowska –   zastępczyni dyrektora Centrum Rozwoju Lokalnego w Ostrowcu Świętokrzyskim,  która od roku 2018 do początku 2025 była dyrektorką Publicznej Szkoły Podstawowej nr  5 im. Stefana Żeromskiego w Ostrowcu Świętokrzyskim

 Pedagodzy i dyrektorzy szkół też potrzebują wsparcia. Miejski program przeciera szlaki

Pedagodzy szkolni, psycholodzy i dyrektorzy wspierają uczniów z problemami, słuchają zaniepokojonych rodziców i pomagają nauczycielom odnaleźć się w coraz bardziej skomplikowanej rzeczywistości edukacyjnej. Ale kto wspiera ich? Coraz częściej to właśnie oni stają się grupą zawodową narażoną na przemęczenie, chroniczny stres, osamotnienie w podejmowaniu codziennych decyzji, a w rezultacie na wypalenie zawodowe. W Ostrowcu Świętokrzyskim postawiono na systemowe rozwiązanie dla kadry szkół. […]

Psychologia pracy i edukacji od lat podkreśla, że długotrwały kontakt z cudzymi emocjami, bez możliwości odreagowania, prowadzi do wypaczenia obrazu własnej skuteczności i sensu działania. W zawodach opartych na pomaganiu kluczowe staje się wsparcie relacyjne, przestrzeń do rozmowy i refleksji nad własną rolą. Nie można pomagać skutecznie, nie mając przestrzeni, by samemu być usłyszanym i zaopiekowanym.

Christina Maslach, uznawana za jedną z najważniejszych badaczek wypalenia zawodowego, opisuje to zjawisko jako długotrwałą reakcję na stały stres emocjonalny i relacyjny, charakterystyczny dla zawodów skoncentrowanych właśnie na pracy z ludźmi. Dlatego tak ważne jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni – nie tylko do superwizji, ale także do rozwoju, odreagowania i odbudowy emocjonalnej równowagi.

Właśnie na tych fundamentach opiera się innowacyjna inicjatywa realizowana przez gminę Ostrowiec Świętokrzyski we współpracy z Centrum Rozwoju Lokalnego – prawdopodobnie pierwsze w Polsce systemowe, samorządowe wsparcie dedykowane tym, którzy wspierają innych.

Już trzeci rok pedagodzy i psychologowie szkolni uczestniczą w regularnych grupach wsparcia o charakterze coachingowo-mentoringowym. W roku bieżącym dołączyli do nich dyrektorzy szkół – w pilotażowej serii warsztatów skupionych na ich roli jako liderów i opiekunów zespołów. Spotkania te mają charakter rozwojowy, ale też regeneracyjny – pozwalają nie tylko „przepracować” trudności, lecz także odnaleźć nowe perspektywy w pracy z ludźmi.

Pomysł stworzenia grup wsparcia dla kadry szkolnej zrodził się z obserwacji codzienności lokalnych szkół. Pracownicy Centrum Rozwoju Lokalnego, prowadząc działania edukacyjne i społeczne w regionie, usłyszeli od specjalistów edukacyjnych o trudnościach, takich jak samotność w decyzjach, brak przestrzeni na refleksję, przemęczenie, a nawet wypalenie zawodowe. Problemem nie był brak kompetencji, ale brak wsparcia. Zgodnie z badaniami Instytutu Badań Edukacyjnych (IBE), ponad 60 proc. specjalistów szkolnych wskazuje brak systemowego wsparcia emocjonalnego jako jedno z głównych źródeł stresu zawodowego. To dane, które coraz trudniej ignorować.

W odpowiedzi gmina Ostrowiec Świętokrzyski zdecydowała się zareagować systemowo. Tak powstała innowacyjna koncepcja regularnych warsztatów rozwojowych w formule coachingu i mentoringu – początkowo dla pedagogów i psychologów, z czasem rozszerzona o grupę dyrektorów.

Projekt wsparcia dla kadry szkolnej w Ostrowcu Świętokrzyskim realizowany jest w dwóch uzupełniających się ścieżkach: dla pedagogów i psychologów szkolnych (od 2022 r.) oraz dla dyrektorów szkół (od 2025 roku). Kluczowym założeniem jest praca w formacie grup wsparcia, opartych na coachingu, mentoringu oraz elementach superwizji.

W warsztatach wzięło dotychczas udział ponad 40 osób. W pierwszej edycji uczestniczyło 12 pedagogów i psychologów szkolnych, którzy przepracowali wspólnie 32 godziny zajęć. Rok później – w 2023 r. – grupa liczyła 10 osób i zrealizowała 28 godzin warsztatowych. W 2024 r. kontynuowano program w nieco poszerzonej formule: ta sama liczba uczestników wzięła udział w cyklu obejmującym już 36 godzin pracy. W 2025 r. grupa również liczy 10 osób, a planowany wymiar zajęć to 20 godzin, rozłożonych na pięć miesięcy. […]

Choć projekt w Ostrowcu Świętokrzyskim nie doczekał się jeszcze ewaluacji zewnętrznej, opinie uczestników są niezwykle spójne i wymowne. Pedagodzy i psychologowie podkreślają, że poczuli się zauważeni i zaopiekowani. Wielu mówi o „odzyskanym oddechu”, o „poczuciu, że nie są sami”.

Dyrektorzy szkół biorący udział w spotkaniach zauważają, jak bardzo potrzebna jest przestrzeń do rozmów o swojej roli jako liderów. – Nie sądziłem, że praca dyrektora może być tematem dla coachingu. A potem uświadomiłem sobie, jak bardzo tego potrzebuję – żeby nie tylko wymagać, ale też rozumieć siebie jako lidera – mówi dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej nr 3, Mariusz Szczerbiński.

Tym bardziej istotne, że mówimy tu o inicjatywie w pełni finansowanej przez samorząd. Gmina nie czekała na centralne programy ani fundusze zewnętrzne – zareagowała na konkretne potrzeby swoich szkół. Program realizowany w Ostrowcu Świętokrzyskim został w całości sfinansowany ze środków Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii. W latach 2022–2025 Gmina przeznaczyła na jego realizację blisko 64 tys. zł, przekazanych Centrum Rozwoju Lokalnego.

Niewykluczone, że wzorem Ostrowca Świętokrzyskiego pójdą inne gminy. Jest na to miejsce i ogromna potrzeba – nie tylko w dużych miastach, ale przede wszystkim tam, gdzie dostęp do specjalistycznego wsparcia jest ograniczony.

Źródło: www.portalsamorzadowy.pl/edukacja/