Wczoraj na portalu „Edunews” zamieszczono tekst Aleksandra Wandtke – nauczyciela języka polskiego wMiędzynarodowej Szkole Podstawowej Paderewski w Lublinie. Oto fragmenty tej ważnej publikacji i link do jej pełnej wersji:

 

 

 

Metody głębokiego uczenia się

 

Odejście od zasady 3Z, czyli zakuj, zdaj, zapomnij, jest dziś zadaniem wszystkich osób zajmujących się edukacją: nauczycieli, edukatorów, rodziców. Żeby to się jednak stało, musimy znaleźć skuteczny sposób, który uporządkuje bezwładną wiedzę dzieci, pozwoli na trwałe zrozumienie istotnych procesów, a także samodzielne tworzenie znaczeń. Tu z pomocą przychodzi głębokie uczenie się.

 

Od zakuwania do zrozumienia, czy siedem zdolności myślenia

 

W roku 2020 została wydana publikacja Jaya McTighe’a i Harvey’a F. Silvera pt. Teaching for Deeper Learning: Tools to Engage Students in Meaning Making. W Polsce pojawiła się za sprawą wydawnictwa Centrum Edukacji Obywatelskiej w roku 2021 – Uczyć (się) głębiej. Jak to zrobić na lekcji. Jej autorzy proponują, by w codziennej praktyce edukacyjnej stosować siedem tzw. zdolności myślenia, które są uniwersalne (ponadprzedmiotowe). Wśród najważniejszych sposobów głębokiego uczenia się autorzy wyszczególnili:

 

-tworzenie pojęć i uogólnianie,

 

-robienie notatek oraz podsumowywanie poznawanych treści,

 

-porównywanie idei, zjawisk, procesów,

 

-krytyczne, aktywne i efektywne czytanie,

 

-przewidywanie, stawianie pytań, hipotez, problemów,

 

-tworzenie graficznych przedstawień treści,

 

-przyjmowanie różnorodnych perspektyw.

 

Systematyczne i celowe stosowanie powyżej wspomnianych zdolności myślenia sprzyja głębokiemu uczeniu się. Jest ono procesem przyswajania wiedzy i umiejętności:

 

-charakteryzującym się zaangażowaniem – uczeń/uczennica jest w nich aktywnym podmiotem, który działa, myśli, tworzy,

 

-projektującym różne doświadczenia i sytuacje edukacyjne – wszystko po to, by móc odtworzyć pozyskane wiedzę i umiejętności w nowych kontekstach, przy innych problemach itd.,

 

-nadającym znaczenia (sensotwórczym) – uczeń/uczennica nie tylko odtwarza fakty, ale sam/a na bieżąco je tworzy, korzysta ze struktur poznawczych, poszukuje związków z tym, co już potrafi, szuka zależności, ocenia wagę zjawisk itp.,

 

-trwałym – dzięki temu uczniowie i uczennice rozumieją ważne idee i procesy, stają się one dla nich bliższe,

 

-pozwalającym na rzetelną, mądrą edukację bez przeładowania treściami przedmiotowymi.

 

 

Strategie „głębokie na kilometr, szerokie na milimetr”

 

Publikacja amerykańskich metodyków zawiera omówienie wspomnianych umiejętności głębokiego uczenia się. Badacze podają w niej praktyczne przykłady, jak można zastosować proste strategie, narzędzia i rutyny, które wesprą nasze myślenie, czego skutkiem będzie efektywniejsze nauczanie i uczenie się. Przyjrzyjmy się kilku takim technikom.

 

[…]

 

W dalszej części publikacji można przeczytać jeszcze:

 

> Tworzenie pojęć i uogólnianie […]

 

> Robienie notatek i podsumowań   […]

 

> Porównywanie zjawisk, pojęć, procesów i wydarzeń   […]

 

> Krytyczne czytanie  […]

 

> Przewidywanie, stawianie pytań, hipotez i problemów […]

 

 

A oto ostatni fragment tekstu:

 

 

Jak głębokie uczenie się zmienia szkołę na lepsze?

 

Dlaczego warto stosować?

 

Korzyści dla ucznia/uczennicy:

 

-głębsze rozumienie i trwałe zapamiętanie – nauka nie jest już tylko „na sprawdzian”, ale prowadzi do autentycznego zrozumienia i umiejętności transferu wiedzy (ang. transfer learning),

 

-rozwój myślenia krytycznego i podejmowania refleksji – rozwijanie umiejętności analizowania, argumentowania i zadawania pytań, a nie tylko powtarzanie informacji,

 

-wzrost motywacji wewnętrznej – nauka staje się ciekawsza i – co ważne – znacząca, bo dotyczy realnych problemów i własnych doświadczeń.

 

Korzyści dla rodzica:

 

-zaangażowanie w proces uczenia – dzięki projektom, refleksji i podejmowanym aktywnościom rodzice częściej uczestniczą w rozmowach o postępach dziecka,

 

-budowanie zaufania do szkoły – rodzice widzą spójność działań nauczycieli i sensowność podejmowanych metod, wiedzą, po co dziecko uczy się danego zagadnienia,

 

-większe zrozumienie efektów kształcenia – dostrzegalne są nabyte przez dzieci kompetencje, a nie tylko oceny.

 

Korzyści dla nauczyciela:

 

-jaśniejsza struktura planowania – dzięki zaproponowanym narzędziom nauczyciel/ka świadomie dobiera cele, metody i strategie pracy; projektuje zadania w oparciu o cele transferowe; jeśli dobrze zaprojektujemy zadania – oszczędzamy czas i energię,

 

-poczucie sensu własnej pracy i wspólna kultura uczenia się – nauczyciele i uczniowie uczą się razem, stosując spójne strategie projektowania lekcji; pracujemy we współpracy, zamiast rywalizacji i izolacji.

 

 

 

Polecana bibliografia:

 

-Harmin M., Jak motywować uczniów do nauki, Warszawa 2022.

 

-McTighe J., Silver H., Uczyć się głębiej. Jak to zrobić na lekcji, Warszawa 2021.

 

-Pobojewska A., Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych, Łódź 2019.

 

-Szmidt K. J., Płóciennik E., Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie, Łódź 2020.

 

 

 

Cały tekst „Metody głębokiego uczenia się”  –  TUTAJ

 

 

Źródło: www.edunews.pl