Na dzisiejszą sobotnią lekturę proponujemy tekst, na który trafiliśmy dzięki zwróceniu naszej uwagi na osobę Konrada Ciesiołkiewicza – prezesa Fundacji ORANGE – jednego z rozmówców środowego spotkania w „Akademickim Zaciszu” i informacji, że został on laureatem Nagrody im. Janusza Korczaka – obok Mirosławy Katnej i Anny Marii Wesołowskiej w kategorii osób publicznych działających na rzecz dzieci i młodzieży:

To na stronie Fundacji ORANGE znaleźliśmy raport o zawodzie nauczyciel, którego treść prezentujemy – we fragmentach – poniżej, zachęcając do zapoznania się z jego pełną wersja:

SPIS TREŚCI

[…]

[…]

[…]

Badanie zrealizowano w okresie marzec–kwiecień 2021 roku. Składało się z dwóch części: Badanie ilościowe zostało przeprowadzone w grupach docelowych: nauczyciele szkół podstawowych i ponadpodstawowych, rodzice dzieci uczęszczających do szkół podstawowych i ponadpodstawowych, uczniowie szkół ponadpodstawowych, techniką wywiadów online (CAWI) na łącznej próbie 1446 osób. Dobór do badania miał charakter celowy: w ramach każdej grupy próba kontrolowana była ze względu na wybrane parametry (m.in. typ szkoły oraz płeć respondenta), których źródłem były dane GUS. Zastosowany sposób doboru daje wysoką reprezentatywność wyników dla badanych grup docelowych.

Badanie jakościowe zostało przeprowadzone metodą pogłębionych wywiadów indywidualnych (IDI) z nauczycielami szkół podstawowych i ponadpodstawowych, rodzicami dzieci uczęszczających do szkół podstawowych i ponadpodstawowych, uczniami szkół ponadpodstawowych oraz dyrektorami szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Badani zróżnicowani byli pod względem miejsca zamieszkania. Łącznie zrealizowano 20 około półtoragodzinnych wywiadów. […]

78% nauczycieli czuje satysfakcję z wykonywanej pracy. Takiemu samemu odsetkowi nauczycieli towarzyszą w pracy pozytywne emocje. Tylko 25% z nich deklaruje, że dziś zdecydowaliby się na wybór innego zawodu.

Co zatem sprawia, że mimo różnych napięć i problemów, które znalazły swój wyraz w strajku 2019 roku i turbulencjach spowodowanych pandemią oraz koniecznością pracy zdalnej, tak wielu nauczycieli wciąż jest zadowolonych ze swojej pracy?

Kontakt z drugim człowiekiem

Zarówno nauczyciele, jak i uczniowie oraz rodzice są zgodni co do tego, że aby czerpać satysfakcję z bycia nauczycielem, trzeba lubić kontakt z drugim człowiekiem. Wielu nauczycieli podkreśla, że budowanie relacji z uczniami jest jednym z najważniejszych aspektów ich pracy. Doceniają to, że specyfika zawodu chroni ich przed nudą i monotonią, ponieważ każdy dzień jest inny, przynosi nowe radości, ale i wyzwania, na które trzeba w sposób twórczy reagować.[…]

Zarówno nauczyciele, jak i uczniowie oraz rodzice są zgodni co do tego, że aby czerpać satysfakcję z bycia nauczycielem, trzeba lubić kontakt z drugim człowiekiem. Wielu nauczycieli podkreśla, że budowanie relacji z uczniami jest jednym z najważniejszych aspektów ich pracy. Doceniają to, że specyfika zawodu chroni ich przed nudą i monotonią, ponieważ każdy dzień jest inny, przynosi nowe radości, ale i wyzwania, na które trzeba w sposób twórczy reagować.

Widoczne efekty pracy

Motywujące w pracy nauczyciela jest również to, że widać efekty jego pracy. Zarówno na poziomie zarażania i dzielenia się wspólną pasją, jak i wyników w nauce. Dużą satysfakcję sprawia im, gdy podczas lekcji widzą zainteresowanie swoich uczniów. […]

Dla nauczycieli ważne jest też, że ich praca, nieraz ciężka, przekłada się na dobre wyniki uczniów w nauce, a przede wszystkim sukcesy na egzaminach. Jeszcze więcej satysfakcji sprawia „wyciągnięcie” ucznia, który do tej pory nie był zainteresowany przedmiotem, słabo
się uczył i nie dawał rady opanować wymaganego materiału (podłożem tego rodzaju trudności są często osobiste lub rodzinne problemy uczniów). Takie chwile dają szczególne poczucie spełnienia.[…]

Praca, która coś znaczy

Kluczowym aspektem dla wielu nauczycieli jest poczucie zawodowej misji. Choć wokół tego sformułowania w ostatnim czasie narosło sporo kontrowersji i w wywiadach większość naszych rozmówców i rozmówczyń z tej grupy go unikało, wszyscy są zgodni, że ich zawód
jest społecznie ważny, gdyż mocno kształtuje drugiego człowieka i rzeczywistość wokół nas. Nauczyciele mają poczucie, że nie tylko przekazują wiedzę, lecz także wychowu- ją przyszłe pokolenia – przekazują im odpowiednie wartości i postawy, wprowadzają dorosłe życie. […]

Dlatego szczególnie ważne jest dla nich, gdy mogą mieć kontakt ze swoimi absolwentami – widzieć, że „wyszli na ludzi”, że osiągają sukcesy, realizują się w tym, co robią i kim są. […]

Rozwój razem z uczniem

Nauczycielom, szczególnie entuzjastom swojej dziedziny, dużo radości sprawia ciągłe rozwijanie się, pogłębianie wiedzy, odnajdywanie ciekawych materiałów i możliwość dzielenia się nimi z uczniami. […]

Ponadto według wielu nauczycieli sam kontakt z młodym człowiekiem jest dla nich rozwijający. Od najmłodszych uczniów uczą się fascynacji światem, otwartości na wiedzę, nauki poprzez działanie. Starsi uczniowie, zadając trudne pytania, nie tylko w ramach uczonego przedmiotu, lecz także np. o panujące w świecie zasady, zmuszają do zastanowienia się nad podstawami własnych przekonań.

Nauczyciele, którzy mają ambicję prowadzenia zajęć w sposób angażujący uczniów, siłą rzeczy muszą być na czasie z tym, czym żyją ich podopieczni (technologią, kulturą, światem społecznym). Tacy nauczyciele czują, że ciągle się rozwijają, że nie stoją w miejscu. […]

Odpowiednia ilość pracy?

Niejednoznacznym wątkiem pracy nauczyciela jest work-life balance, czyli problem równowagi między życiem a pracą. Wielu rozmówców zwracało uwagę na niesprawiedliwy stereotyp mówiący o tym, że nauczyciele przez cztery miesiące w roku mają wakacje, a w pozostałym czasie pracują w niepełnym wymiarze godzin3. Badani z tej grupy są zgodni, że w praktyce pracują dużo więcej, niż powszechnie się sądzi, jednak różnią ich oceny tej sytuacji: pozytywnie ocenia swoje obciążenie pracą 34% nauczycieli, a negatywnie 36%. Z reguły lepiej oceniają swój work-life balance osoby, które mają dłuższe doświadczenie w zawodzie. Nie bez znaczenia jest także, jakiego przedmiotu uczą.

Bardzo istotną rolę w organizacji pracy nauczycieli odgrywa dyrekcja. W szkołach, w których kładziony jest nacisk na współpracę i wypracowywanie wspólnych rozwiązań (np. przez tworzenie zespołów do opracowywania szczegółowych programów nauczania każdego przedmiotu, do współpracy zewnętrznej, przygotowywania uczniów do konkursów i olimpiad etc.) nauczyciele pozytywnie oceniają obciążenie pracą. W tych szkołach dyrekcja często stara się tak zorganizować pracę nauczyciela, by ten nie musiał szukać dodatkowych godzin w innych placówkach. W efekcie nauczyciele czują większą przynależność do szkoły i chętniej angażują się w organizowane działania, bez poczucia, że robią to kosztem życia prywatnego.

Pod ciągłą obserwacją

Nauczyciele nie tylko sami oceniają, ale też czują się ciągle oceniani przez uczniów. Mają świadomość, że lekcja to często występ przed krytyczną widownią. Problem ten stał się szczególnie widoczny podczas pandemii COVID-19, gdy wielu nauczycieli unikało lekcji zdalnych, nie tyle z powodu problemów technicznych, co z obawy, że fragment prowadzonej przez nich lekcji zostanie nagrany i trafi do Internetu.

Nauczyciele obawiają się także oceny rodziców, z którymi często nie mają możliwości zbudowania relacji opartej na zaufaniu. Choć nie są to przypadki częste, zdarza się, że rodzic zwraca się ze swoimi krytycznymi uwagami bezpośrednio do dyrekcji szkoły, a nawet do kuratorium. […]

Samotność nauczyciela

Brak pomocy w rozwiązywaniu problemów wychowawczych jest wskazywany jako duże wyzwanie przez jednego na trzech nauczycieli i plasuje się na piątym miejscu wśród największych wyzwań, z jakimi nauczyciele się mierzą.

Problemy w moderowaniu dużej grupy: trudności w utrzymaniu uwagi uczniów, kłopoty z zaspokojeniem potrzeb wszystkich podopiecznych oraz z rozwiązywaniem trudnych sytuacji, szczególnie tych gdy pojawiają się przemoc czy agresja – wszystko to wywołuje silne emocje, z którymi nauczyciele często muszą radzić sobie sami. Praktyka dzielenia się swoimi problemami z kolegami i koleżankami czy wspólnego wypracowywania rozwiązań nie jest w szkołach powszechna. Mimo deklarowanych dobrych relacji ze współpracownikami i dyrekcją wielu nauczycieli obawia się oceny swoich współpracowników, a nawet przełożonych. Jednocześnie z deklaracji nauczycieli wynika, że 51% z nich nie ma dostępu do szkolnych psychologów.[…]

Brak pomocy w rozwiązywaniu problemów wychowawczych jest wskazywany jako duże wyzwanie przez jednego na trzech nauczycieli i plasuje się na piątym miejscu wśród największych wyzwań, z jakimi nauczyciele się mierzą. […]http://obserwatoriumedukacji.pl/tegoroczni-laureaci-nagrody-im-janusza-korczaka/

Cały tekst „Między pasją a zawodem. Raport o statusie nauczycielek i nauczycieli w Polsce 2021”  –  TUTAJ

Źródło: www.orange.pl