Z miesięcznym opóźnieniem upubliczniamy naszym Czytelniczkom i Czytelnikom, opublikowane 16 czerwca 2021 roku, stanowisko władz Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty w sprawie rządowego projektu zmian w Ustawie Prawo Oświatowe i innych ustawach, skutkujących centralizacją zarządzania oświatą, naruszeniem idei partycypacji obywatelskiej i pomocniczości państwa, uczynieniem szkoły publicznej – szkołą państwową. Ale dobrze się stało. Gdybyśmy wtedy to zrobili – dziś nikt by o tym nie pamiętał. A tak stanowisko to dołączyło do serii innych apeli.

Stanowisko Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty (OSKKO)

ws. rządowych założeń zmian w nadzorze pedagogicznym, owocujących centralizacją zarządzania oświatą,

naruszeniem idei partycypacji obywatelskiej i pomocniczości państwa, uczynieniem szkoły publicznej – szkołą państwową.

Dotyczy: projektów z Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, numer projektu: UD228, UD227: Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. [Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu MEiN; Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu – Dariusz Piontkowski Sekretarz Stanu; Planowany termin przyjęcia projektu przez RM – II kwartał 2021 r.]

Nawiązuje też do projektu Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 maja 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego.

Szanowni Panowie: Prezes Rady Ministrów, Minister Edukacji i Nauki.
Państwo: Posłowie, Senatorowie, Samorządowcy. Rodzice, Nauczyciele i Dyrektorzy. Media.

W nawiązaniu do ww. prac KPRM, zwracamy się do Państwa z apelem rezygnację z planów zmian w nadzorze pedagogicznym, opracowywanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, prowadzących do naruszenia konstytucyjnej zasady pomocniczości państwa   i uczynienie polskiej szkoły publicznej ponownie centralnie sterowaną, przestarzałą instytucją.

Jako kadra kierownicza oświaty, specjaliści zarządzania oświatą, a przede wszystkim nauczyciele, przestrzegamy przed obojętnością opinii publicznej wobec niżej opisanych zmian, decydujących o tym, czy szkoła będzie miejscem demokratycznym, nagradzającym kreatywność i odwagę myślenia nauczycieli, rodziców, uczniów, czy skostniałą instytucją rodem z ubiegłego wieku, całkowicie podporządkowaną władzy centralnej, odległej od miejsca, gdzie funkcjonuje szkoła. Poniżej omawiamy najistotniejsze konsekwencje projektu ustawy oraz rekomendujemy niezbędne i pilne działania w celu naprawy sytuacji.

PLAN SCENTRALIZOWANIA WŁADZY NAD SZKOŁĄ, UBEZWŁASNOWOLNIENIA SAMORZĄDÓW I SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH, ZMIANY SZKOŁY PUBLICZNEJ W PAŃSTWOWĄ.

W założeniach projektów z Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, numer projektu: UD228, UD227: Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw zwracamy uwagę na następujące plany:

1.Wprowadzenie (w pkt 2.)  konieczności uzyskania pozytywnej opinii kuratora (a więc urzędnika państwowego podległego ministrowi) podczas powierzania stanowiska dyrektora szkoły/placówki oraz powoływania na ww. stanowisko;

Nasze uwagi:

Aktualnie prawo nakazuje osiągnięcie porozumienia kuratora organu sprawującego nadzór pedagogiczny z organem prowadzącym (czyli najczęściej kuratora z wójtem /burmistrzem /prezydentem miasta). Stanowczo protestujemy przeciw zaburzeniu równowagi wpływów władzy samorządowej i władzy centralnej wobec kluczowego w szkole stanowiska dyrektora szkoły publicznej samorządowej

2.Zwiększenie (w pkt. 3) liczby przedstawicieli kuratora w komisjach konkursowych – z trzech do pięciu, z zastrzeżeniem, że kurator może zgłosić mniejszą liczbę swoich przedstawicieli w pracach komisji, ale niezależnie od ich liczby, w głosowaniu zawsze przysługiwać będzie im łącznie pięć głosów.

Organ prowadzący (a więc wójt, burmistrz prezydent) nadal będzie miał w konkursie 3 głosy, podobnie nie zmienia się liczby rodziców, nauczycieli, związkowców.

Nasze uwagi:

Oznacza to, że zajdzie zakłócenie równowagi liczby członków komisji konkursu wyłaniającego dyrektora szkoły, co stanowi naruszenie umowy zawartej przez społeczeństwo z władzą podczas reformy samorządowej, przejęcia szkół przez samorządy u progu transformacji ustrojowej Polski.

Dotychczas samorząd lokalny (organ prowadzący) prowadzący szkołę i przedstawiciel władzy centralnej (organ sprawujący nadzór pedagogiczny – kurator) mieli równą liczbę głosów: po 3. Propozycja wprowadzenia przewagi jednego z organów zmienia ustrój szkolny na scentralizowany. Należy tu pamiętać, że również bez zmian proponuje się pozostawić liczbę głosów rodziców, nauczycieli, związków zawodowych, rezygnując z umowy traktowania wszystkich stron partnersko, na podstawie umowy społecznej funkcjonującej ok. ćwierć wieku.

Jednocześnie publiczne ogłoszenie w tekście projektu rzeczywistego braku zainteresowania ideą konkursu na stanowisko dyrektora wyraźnie widzimy w propozycji brzmiącej „organ sprawujący nadzór pedagogiczny będzie mógł zgłosić mniejszą liczbę swoich przedstawicieli w pracach komisji, którym w głosowaniu zawsze przysługiwać będzie łącznie 5 głosów”. A priori zakłada się, że niewiele znaczy przebieg konkursu i wydelegowani urzędnicy kuratorium oświaty mają dysponować nawet głosami urzędników nieobecnych, którzy nie wysłuchali kandydatów podczas posiedzenia komisji.

3.Przejęcie przez kuratora decyzji o odwołaniu dyrektora. W pkt 4. planuje się „wprowadzenie możliwości złożenia przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny wniosku do organu prowadzącego szkołę lub placówkę o odwołanie dyrektora szkoły lub placówki w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia, w przypadku gdy dyrektor ten nie zrealizuje w ostatecznym terminie wskazanym przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny zaleceń wynikających z przeprowadzonych czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego”.

Jeśli organ prowadzący nie odwoła dyrektora szkoły lub placówki w określonym terminie, „wygaśnięcia powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki dokona organ sprawujący nadzór pedagogiczny.[…]

Nasze uwagi:

Niewyjaśnione pozostaje co oznacza plan odwołania dyrektora po niewykonaniu: „zaleceń wynikających z przeprowadzonych czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego”.

Katalog spraw „wynikających z przeprowadzonych czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego” może być dowolnie obszerny – właściwie tak rozumiane działanie wobec dyrektora może nastąpić z dowolnego powodu, co więcej ubezwłasnowolniony pozostaje samorząd lokalny, gdyż przy jego niezgodzie na takie działania urzędników państwowych, dyrektora odwoła się wbrew woli samorządu.

Podobne rozwiązania projektodawcy proponują wobec usuwania dyrektora przez sam samorząd, ponieważ proponuje się: „wprowadzenie konieczności uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty [..] gdy organ władzy lokalnej, zgodnie ze swoimi wieloletnimi uprawnieniami, chce w przypadkach szczególnie uzasadnionych odwołać nauczyciela z tego stanowiska w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Protestujemy tu – także – przeciw odebraniu uprawnienia wójta/ burmistrza/ prezydenta do odwołania dyrektora. Jest to zaprzeczeniem idei Polski Samorządowej – idei, która przeobraziła szkołę w Polsce, wprowadziła ją w świat demokracji i społeczeństwa obywatelskiego.[…]

W dalszej części tego materiału można przeczytać jeszcze stanowiska w sprawach:

>PLAN SPRAWOWANIA KONTROLI NAD SZKOŁĄ METODAMI „ZARZĄDZANIA STRACHEM”.

>PLANY SKUTKUJĄCE ODEJŚCIEM OD NOWOCZESNEGO SYSTEMU ZAPEWNIANIA JAKOŚCI EDUKACJI i PROFESJONALNEGO ZARZĄDZANIA.

Dokument kończy się wnioskami:

WNIOSKI KOŃCOWE.

Uzasadniając swe daleko idące plany zmian w oświacie publicznej, projektodawca pisze m.in.: „projektowane w ustawie rozwiązania przyznają większe niż dotychczas uprawnienia kuratorowi oświaty. Tym niemniej z przepisów Konstytucji RP nie wynika, aby sprawami dotyczącymi oświaty czy edukacji publicznej musiał zajmować się samorząd terytorialny, a w szczególności sprawami dotyczącymi: wyboru dyrektora, zawieszenia dyrektora, odwołania dyrektora czy wyboru określonej liczby członków komisji konkursowej wyłaniającej kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki”

Pragniemy zauważyć, że Konstytucja nie zawiera również informacji, by ww. miał się zajmować minister edukacji, a w ustawie oświatowej wprost wymienia się do większości tych zadań samorząd.

Apelujemy do pomysłodawców ww. projektów o odstąpienie od wyżej przez nas opisanych działań, ponieważ zmierzają one do podważenia wielkiego osiągnięcia polskiej demokracji jakim jest idea Polski Samorządowej – zapewniającej partycypację obywateli w tworzeniu systemu edukacji, opartej o zasadę pomocniczości państwa, zgodnie z którą każdy szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy lub same jednostki działające w ramach społeczeństwa.

Zasady powyższe opisuje ww. Konstytucja RP w Preambule:
„…pomni gorzkich doświadczeń z czasów, gdy podstawowe wolności i prawa człowieka były w naszej Ojczyźnie łamane, pragnąc na zawsze zagwarantować prawa obywatelskie, a działaniu instytucji publicznych zapewnić rzetelność i sprawność, w poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem lub przed własnym sumieniem, ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot.”

Zwracamy się z tym apelem do wszystkich adresatów naszego stanowiska:

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kadry Kierowniczej Oświaty, zrzeszające około 6000 osób.

Zarząd OSKKO

Cały tekst „Stanowisko Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty (OSKKO) ws. rządowych założeń zmian w nadzorze pedagogicznym…” – TUTAJ

Plik PDF zawierający pełną wersję „Stanowiska OSKKO ws. rządowych założeń zmian w nadzorze pedagogicznym…” – TUTAJ

Źródło: www.oskko.edu.pl